De twee soorten boetes in het belastingrecht: verzuimboete en vergrijpboete

De Belastingdienst heeft de mogelijkheid om boetes op te leggen aan belastingplichtigen. Afhankelijk van de (vermeende) overtreding en de mate van verwijtbaarheid kan dat een verzuimboete of een vergrijpboete zijn. Over het algemeen geldt dat een verzuimboete wordt opgelegd bij lichtere overtredingen en een vergrijpboete bij zwaardere overtredingen. Voor het opleggen van een vergrijpboete is ook opzet en (soms) grove schuld aan de zijde van de beboete persoon vereist. Dit artikel behandelt het verschil in karakter tussen de verzuimboete en de vergrijpboete in het belastingrecht. Het artikel is bedoeld als een (zeer) algemeen artikel over de verzuimboete en de vergrijpboete. Voor meer diepgaande informatie verwijs ik naar de andere artikelen over boetes op onze website.

De verzuimboete in het belastingrecht

Een verzuimboete is bedoeld als prikkel om te voldoen aan fiscale verplichtingen. De enkele constatering dat aan een verplichting niet is voldaan, is vaak al voldoende om oplegging van een verzuimboete te rechtvaardigen. De meest voorkomende verzuimboeten houden verband met het volgende:

• Het niet of niet-tijdig doen van de aangifte voor een aanslagbelasting.
• Het niet of niet-tijdig doen van de aangifte voor een aangiftebelasting.
• Het niet of niet-tijdig betalen bij een aangiftebelasting.

Het is van belang om op te merken dat diverse andere wetten ook de mogelijkheid tot het opleggen van een verzuimboete bevatten. Een voorbeeld is de mogelijkheid tot het opleggen van een verzuimboete bij een onvolledig correctiebericht in de loonheffingen.

De vergrijpboete in het belastingrecht

Een vergrijpboete heeft meer dan een verzuimboete een bestraffend karakter. Het enkele begaan van een overtreding is voor het opleggen van een vergrijpboete onvoldoende. De gedraging moet aan de beboete persoon in voldoende mate verwijtbaar zijn. Dat vereist ten minste grove schuld, maar in bepaalde gevallen is alleen opzet voldoende. De meest voorkomende vergrijpboeten houden verband met het volgende:

• Het opzettelijk niet of onjuist doen van de aangifte voor een aanslagbelasting.
• Bij navordering is het aan grove schuld of opzet van de belastingplichtige te wijten dat eerder te weinig belasting is geheven.
• Het opzettelijk of grof schuldig niet nakomen van bepaalde informatieverplichtingen.
• Bij een verzoek tot (herziening van) een voorlopige aanslag zijn opzettelijk onjuiste inlichtingen verstrekt.
• Het opzettelijk of grof schuldig niet, niet-volledig of te laat betalen van een aangiftebelasting.

Het opleggen van een verzuimboete en een vergrijpboete (samenloop)

In principe is het niet mogelijk om een overtreding te bestraffen met een verzuimboete en een vergrijpboete. Dit is vaak wel mogelijk als er sprake is van meerdere overtredingen in hetzelfde dossier. Daarnaast heeft de inspecteur op grond van de wet de mogelijkheid om een vergrijpboete op te leggen voor een overtreding waarvoor eerder een verzuimboete is opgelegd, maar dan moet hij wel beschikken over nieuwe bezwaren. Het is echter niet mogelijk om een vergrijpboete op te leggen en op een later moment die ‘om te buigen’ in een verzuimboete. In dat opzicht geldt dat eens gekozen, blijft gekozen.

Formeel belastingrecht en bestuurlijke boetes

De inspecteur dient bij het opleggen van een boete zorgvuldig te werk te gaan. Dat het onderwerp boeteoplegging niet eenvoudig is, bewijst het aantal artikelen dat hierover alleen al op onze website vindbaar is. Het bestrijden van een boete vereist dan ook kennis van het formele belastingrecht. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op of lees een van de andere artikelen over dit onderwerp op onze website.