De verzuimboete van de Belastingdienst

In het belastingrecht kan een onderscheid worden gemaakt tussen verzuimboetes en vergrijpboetes. Daarbij geldt dat een ‘lichte’ overtreding kan worden afgedaan met een verzuimboete en een ‘zwaardere’ overtreding met een vergrijpboete. Dit artikel behandelt het opleggen van een verzuimboete door de Belastingdienst. Net als een vergrijpboete is een verzuimboete een bestraffende sanctie en daarom is het opleggen van een verzuimboete – hetzij in mindere mate dan bij een vergrijpboete – aan voorwaarden verbonden. In dit artikel komt aan de orde welke verzuimboeten de wet bevat, welke voorschriften gelden bij het opleggen van een verzuimboete en wat de belastingplichtige tegen een verzuimboete kan doen.

Waarvoor kan de Belastingdienst een verzuimboete opleggen?

Het overtreden van een wettelijke bepaling is voldoende grondslag voor de Belastingdienst om een verzuimboete op te mogen leggen. In de wet zijn de volgende verzuimboeten terug te vinden:

• Het niet of niet tijdig doen van een aangifte voor een aanslagbelasting (zoals de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting).
• Het niet of niet tijdig doen van een aangifte voor een aangiftebelasting (zoals de loonheffingen of omzetbelasting).
• Het niet of niet geheel en tijdig betalen van een aangiftebelasting.
• Het niet nakomen van wettelijke verplichtingen.

In de volgende paragrafen komen kort de voorwaarden voor deze boetes aan de orde.

Verzuimboete Belastingdienst bij niet tijdige aangifte voor een aanslagbelasting

De Belastingdienst nodigt de belastingplichtige uit om aangifte te doen voor een aanslagbelasting. Bijvoorbeeld de inkomstenbelasting of de vennootschapsbelasting. Bij die uitnodiging wordt een termijn gesteld. Na verloop van deze termijn zal de Belastingdienst een aanmaning aan de belastingplichtige sturen. Pas als de belastingplichtige geen gehoor geeft aan de aanmaning, is het voor de Belastingdienst toegestaan om een verzuimboete op te leggen wegens het niet tijdig doen van de aangifte voor een aanslagbelasting. Als de belastingplichtige de aanmaning niet heeft ontvangen, kan geen verzuimboete worden opgelegd. Een uitzondering geldt als het aan de belastingplichtige te wijten is dat hij de aanmaning niet heeft ontvangen. Dit oordeelde de Hoge Raad in 2019. In het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) zijn nadere regels opgenomen over de hoogte van de boete voor bepaalde aangifteverzuimen.

Verzuimboete Belastingdienst bij niet tijdige aangifte voor een aangiftebelasting

Ook bij de aangiftebelastingen geldt dat de Belastingdienst de belastingplichtige uitnodigt om aangifte te doen. Bijvoorbeeld door via een brief de belastingplicht voor de omzetbelasting mee te delen. De regel voor alle aangiftebelastingen behalve de loonheffingen is dat een verzuimboete kan worden opgelegd als de aangifte niet of niet tijdig wordt gedaan. Voor de loonheffingen geldt een uitgebreider regime. Daar geldt dat ook het onjuist of onvolledig doen van de aangifte een verzuimboete rechtvaardigt. Ook hier geldt dat het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) nadere regels bevat die gelden bij het opleggen van deze verzuimboete. De mogelijkheid tot het opleggen van deze verzuimboete vervalt voor het niet tijdig doen van de aangifte een jaar na het einde van de aangiftetermijn. Met betrekking tot het onjuist of onvolledig doen van de aangifte vervalt de mogelijkheid tot boeteoplegging vijf jaar na het einde van het kalenderjaar waarin het relevante tijdvak ligt.

Verzuimboete bij niet tijdig geheel betalen van een aangiftebelasting

De belastingplichtige die de aangifte voor een aangiftebelasting heeft gedaan, dient vervolgens de belasting uit eigen beweging te voldoen. Dit wordt ook wel de afdracht op aangifte genoemd. De verschuldigde belasting moet uiterlijk een maand na het einde van het relevante tijdvak zijn voldaan. Als er geen sprake is van een maandtijdvak, dan moet de belasting uiterlijk zijn voldaan een maand na het moment waarop de belastingschuld ontstaat. De verzuimboete wegens niet tijdige betaling kan worden opgelegd als er simpelweg te laat wordt betaald, maar ook als later blijkt dat meer belasting was verschuldigd (en er dus eerst te weinig is aangegeven). Ook hier geldt dat het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) nadere regels bevat die gelden bij het opleggen van deze verzuimboete. De mogelijkheid tot boeteoplegging vervalt vijf jaar na het einde van het kalenderjaar waarin de belastingschuld is ontstaan.

Verzuimboete Belastingdienst wegens het niet nakomen van wettelijke verplichtingen

In artikel 67ca van de AWR zijn een flink aantal bepalingen uit diverse wetten benoemd. Het niet nakomen van deze bepalingen door de belastingplichtige kan worden bestraft met een verzuimboete. Het gaat dan bijvoorbeeld om bepalingen met betrekking tot de loonheffingen, omzetbelasting, dividendbelasting en overdrachtsbelasting. De bevoegdheid om deze verzuimboete op te leggen vervalt vijf jaar na het einde van het kalenderjaar waarin de verplichting is ontstaan. In het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) zijn nadere regels voor het opleggen van deze verzuimboete opgenomen.

Aan wie kan de Belastingdienst een verzuimboete opleggen?

Een verzuimboete kan worden opgelegd aan de belastingplichtige, de medepleger, de feitelijk leidinggever of de opdrachtgever. Het is niet mogelijk om een verzuimboete op te leggen aan de medeplichtige. De groep van personen die een boete opgelegd kan krijgen is groter dan de groep die volgt uit de Awb. In het Besluit Bestuurlijke Boeten Belastingdienst (BBBB) zijn nadere regels en waarborgen opgenomen die gelden bij het opleggen van een boete aan een ander dan de pleger (de belastingplichtige of inhoudingsplichtige).

Geen verzuimboete bij afwezigheid van alle schuld (AVAS) of pleitbaar standpunt

De Belastingdienst mag geen verzuimboete opleggen als sprake is van afwezigheid van alle schuld (AVAS). Dat is het geval als de belastingplichtige in de gegeven omstandigheden alle zorg heeft betracht die in redelijkheid verwacht mocht worden, om het verweten feit te voorkomen. De Hoge Raad heeft dit in 2015 bevestigd. Ook mag de Belastingdienst niet overgaan tot het opleggen van een verzuimboete als sprake is van een pleitbaar standpunt. Een standpunt is pleitbaar als het gelet op de stand van de jurisprudentie en de heersende leer, zodanig juridisch pleitbaar en verdedigbaar is dat de belastingplichtige redelijkerwijs mocht menen juist te handelen. De belastingplichtige treft dan geen verwijt.

Samenloop tussen een verzuimboete en een vergrijpboete

Als uitgangspunt geldt dat een opgelegde verzuimboete het onmogelijk maakt om voor hetzelfde feit een vergrijpboete op te leggen. Op dit uitgangspunt bestaat een uitzondering als er zogenaamde nieuwe bezwaren zijn. Onder nieuwe bezwaren vallen uitsluitend:

• Verklaringen van de belastingplichtige, inhoudingsplichtige of een derde;
• Boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan die later bekend zijn geworden en niet zijn onderzocht.

Een eventueel al opgelegde verzuimboete wordt in dit geval verrekend met de vergrijpboete.

Bezwaar tegen een verzuimboete van de Belastingdienst

Het is mogelijk om tegen een verzuimboete in bezwaar te gaan. Dit kan verstandig en lonend zijn. Zo wordt bij een te late aangifte voor de vennootschapsbelasting vaak een forse boete opgelegd. Indien er goede gronden aanwezig zijn, is er vaak ruimte om deze boete aanzienlijk te matigen. De kosten van een bezwaar wegen dan al snel op tegen het te behalen voordeel. Als het te laat is om nog in bezwaar te gaan, kan de weg van ambtshalve vermindering worden bewandeld.

Advies en ondersteuning bij verzuimboetes van de Belastingdienst

Verzuimboetes worden in de praktijk veel (en vaak automatisch) opgelegd. Er zijn situaties denkbaar waarin het lonend kan zijn om de boete aan te vechten. Bijvoorbeeld als het om een omvangrijk bedrag gaat en er allerlei (goede) redenen zijn die een matiging rechtvaardigen. Zit u in een dergelijke situatie? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact op met een van onze fiscaal juristen.