De verzuimboete van de Belastingdienst

In het belastingrecht kan een onderscheid worden gemaakt tussen verzuimboetes en vergrijpboetes. Daarbij geldt dat een ‘lichte’ overtreding kan worden afgedaan met een verzuimboete en een ‘zwaardere’ overtreding met een vergrijpboete. Dit artikel behandelt het opleggen van een verzuimboete door de Belastingdienst. Net als een vergrijpboete is een verzuimboete een bestraffende sanctie en daarom is het opleggen van een verzuimboete – hetzij in mindere mate dan bij een vergrijpboete – aan voorwaarden verbonden. In dit artikel komt aan de orde welke verzuimboeten de wet bevat, welke voorschriften gelden bij het opleggen van een verzuimboete en wat de belastingplichtige tegen een verzuimboete kan doen.

Waarvoor kan de Belastingdienst een verzuimboete opleggen?

Het overtreden van een wettelijke bepaling is voldoende grondslag voor de Belastingdienst om een verzuimboete op te mogen leggen. In de wet zijn de volgende verzuimboeten terug te vinden:

• Het niet of niet tijdig doen van een aangifte voor een aanslagbelasting (67a).
• Het niet of niet tijdig doen van een aangifte voor een aangiftebelasting (67b).
• Het niet of niet geheel en tijdig betalen van een aangiftebelasting (67c).
• Het niet nakomen van wettelijke verplichtingen (67ca).

Het is van belang om op te merken dat er naast de hiervoor genoemde verzuimboete in de verschillende wet- en regelgeving ook verzuimboeten zijn opgenomen. Dit is bijvoorbeeld het geval in de motorrijtuigenbelasting en de loonbelasting.

Aan wie kan de Belastingdienst een verzuimboete opleggen?

Lange tijd was het zo dat een boete in de meeste gevallen alleen aan de belastingplichtige of de inhoudingsplichtige kon worden opgelegd, tenzij de strafrechtelijke route werd gekozen. In dat geval kon bijvoorbeeld de medepleger wel worden aangepakt. Dat is met de invoering van de vierde tranche van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) veranderd. De invoering van de vierde tranche van de Awb heeft ertoe geleid dat onder het begrip 'overtreder' nu ook de medepleger wordt aangemerkt. In de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR) is opgenomen dat onder overtreders ook vallen de doen pleger, de uitlokker en de medeplichtige. Een verzuimboete kan niet worden opgelegd een medeplichtige.

De bewijslast bij het opleggen van een verzuimboete

De Hoge Raad oordeelde in 2022 dat de inspecteur bestanddelen van een beboetbaar feit overtuigend moet aantonen (doen blijken). Het enkele aannemelijk maken is onvoldoende. Voor het opleggen van een verzuimboete is het al voldoende dat het verzuim is begaan. Opzet of grove schuld is niet vereist. Over het algemeen is het dan ook zo dat de bewijsvoering bij een verzuimboete meestal niet in geschil is. Uitzonderingen komen echter voor en voor die gevallen geldt dat de inspecteur een verzwaarde bewijslast heeft, ook bij verzuimboeten.

Samenloop tussen een verzuimboete en een vergrijpboete

Als uitgangspunt geldt dat een opgelegde verzuimboete het onmogelijk maakt om voor hetzelfde feit een vergrijpboete op te leggen. Op dit uitgangspunt bestaat een uitzondering als er nieuwe bezwaren zijn. Onder nieuwe bezwaren vallen uitsluitend:

• Verklaringen van de belastingplichtige, inhoudingsplichtige of een derde;
• Boeken, bescheiden en andere gegevensdragers of de inhoud daarvan die later bekend zijn geworden en niet zijn onderzocht.

Een eventueel al opgelegde verzuimboete wordt in dit geval verrekend met de vergrijpboete.

Individuele straftoemeting bij een verzuimboete van de Belastingdienst

Het opleggen van een boete vereist individuele straftoemeting. Dat wil zeggen dat de inspecteur rekening houdt met alle relevante feiten en omstandigheden. Een verzuimboete wordt vaak geautomatiseerd opgelegd. Er heeft dan nog geen inspecteur (goed) naar het dossier gekeken. Het toespitsen van de boete op de relevante feiten en omstandigheden gebeurt dan pas in de bezwaarfase.

Verweer tegen een verzuimboete van de Belastingdienst

De Belastingdienst legt veel verzuimboetes op. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de relevante feiten en omstandigheden. Het kan dan lonend zijn om tegen de verzuimboete in bezwaar te gaan. Ook is het mogelijk om op een later moment te verzoeken om een ambtshalve vermindering. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.