Medische vrijstelling btw niet van toepassing op alle besnijdenissen

De btw kent verschillende vrijstellingen. Een van deze vrijstellingen is de medische vrijstelling. Op grond van deze vrijstelling zijn diensten op het gebied van de gezondheidskundige verzorging van de mens vrijgesteld van btw. Over de reikwijdte van deze vrijstelling zijn in het verleden allerlei procedures gevoerd. In 2024 heeft de Hoge Raad zich gebogen over de vraag of besnijdenissen onder de medische vrijstelling in de btw vallen. Dat is soms wel het geval en soms niet het geval. Dit artikel behandelt deze uitspraak van de Hoge Raad over de reikwijdte van de medische vrijstelling in de btw en besnijdenissen. Een van de interessante overwegingen uit dit arrest, gaat over de vraag of na aanvang van de behandeling het btw-regime nog kan wijzigen.

Besnijdenissen voor verschillende doeleinden leiden tot btw-procedure

Het gaat in deze zaak om een belanghebbende die een toegelaten aanbieder van geneeskundige zorg is. Zij heeft meerdere klinieken die zich bezighouden met besnijdenissen. Het gaat om behandelingen bij zowel jonge jongens als volwassen mannen. Alle besnijdenissen worden uitgevoerd door artsen die voldoen aan de criteria zoals opgenomen in de Wet BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg). Het gaat om besnijdenissen naar aanleiding van een medische indicatie, maar ook om besnijdenissen om andere redenen. Gedacht kan worden aan religieuze of culturele redenen. De belanghebbende voldoet geen btw. Zij is van mening dat alle besnijdenissen zijn vrijgesteld van btw op grond van de medische vrijstelling. De Belastingdienst is het daarmee oneens. De inspecteur neemt het standpunt in dat alle besnijdenissen die niet op medische indicatie plaatsvinden, btw-belast zijn.

Hoge Raad over toetsingskader medische vrijstelling btw

De Hoge Raad beschrijft eerst het toetsingskader bij de medische vrijstelling in de btw. Hij geeft eerst aan dat niet alle behandelingen door artsen/medici zijn vrijgesteld. De vrijstelling geldt alleen voor behandelingen in het kader van de gezondheidskundige verzorging van de mens. Om te bepalen of dat het geval is, is het doel van de behandeling doorslaggevend. Dat doel dient te zien op de genezing van een ziekte of gezondheidsprobleem of de voorkoming hiervan (preventie). Bij dit laatste is van belang dat er een concreet risico voor aantasting van de gezondheid moet bestaan. Aangezien de belastingplichtige de vrijstelling wil toepassen, rust de bewijslast op de belastingplichtige. Als het de belastingplichtige niet lukt om aannemelijk te maken dat sprake is van een behandeling in het kader van de gezondheidskundige verzorging van de mens, dan is de medische vrijstelling in de btw niet van toepassing.

Medische vrijstelling btw en besnijdenissen

De Hoge Raad buigt zich vervolgens over dit dossier. Hij geeft aan dat degene die een besnijdenis laat verrichten, dat niet altijd met een medische indicatie doen. Als er geen sprake is van een medische indicatie, dan is de behandeling alleen vrijgesteld van btw als sprake is van preventie. De bewijslast daarvoor rust op de belastingplichtige. In deze zaak heeft de belastingplichtige aangevoerd dat artsen verklaren dat iedere besnijdenis in meer of mindere mate bijdraagt aan het voorkomen van ziekten. Daarbij is de belastingplichtige van mening dat een rechter een dergelijke verklaring van een arts slechts marginaal mag toetsen. Het gerechtshof heeft eerder geoordeeld dat, ondanks de verklaringen, de medische vrijstelling niet van toepassing was. De Hoge Raad onderschrijft dat oordeel. Hij geeft aan dat het de rechter vrijstaat om gebruik te maken van opinies, maar dat het finale oordeel aan de rechter is.

Doel van de behandeling kan tijdens de behandeling wijzigen

Belangrijk is dus om te kijken naar wat het voornaamste doel van de behandeling is. Het kan echter zijn dat in een individueel geval het voornaamste doel kan wijzigen tijdens de behandeling. Dat doet zich bijvoorbeeld voor als de behandelend arts tijdens de behandeling of ingreep tot de conclusie komt dat een medische indicatie of concreet risico voor de gezondheid aanwezig is. Die beoordeling is aan de behandelend arts en daar past slechts een marginale toetsing door de inspecteur en de rechter bij. Als tijdens de behandeling het voornaamste doel wijzigt, kan de medische vrijstelling daardoor alsnog van toepassing zijn.

Medische vrijstelling in de btw leidt vaker tot discussies

De medische vrijstelling in de btw heeft in het verleden al vaker tot discussies geleid. Deze zaak over besnijdenissen is een volgende nuttige toevoeging aan de uitspraken die eerder zijn gedaan. Dat een behandeling tijdens het verrichten ervan ‘van kleur kan verschieten’ is voor discussie vatbaar, maar vooralsnog zijn dat de kaders die de Hoge Raad hier uitzet. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.