Hoge Raad over step-up verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang bij remigratie en buitenlandse belastingplicht

Op het moment dat iemand met een aanmerkelijk belang in Nederland komt wonen, moet de verkrijgingsprijs van dit belang worden vastgesteld. De hoofdregel is eenvoudig, namelijk vaststelling van de verkrijgingsprijs op de waarde in het economisch verkeer. Het wordt ingewikkelder als het een belastingplichtige betreft die eerder in Nederland heeft gewoond (remigratie). Er gelden dan uitbreidingen en uitzonderingen. Op 20 september 2024 deed de Hoge Raad uitspraak in een zaak over deze problematiek. Die zaak ging over het wel of niet belastingplichtig zijn in Nederland in de periode van verblijf in het buitenland. Dit artikel behandelt deze zaak over het bepalen van de omvang van de step-up bij het vaststellen van de verkrijgingsprijs van een aanmerkelijk belang bij remigratie.

Migratie en remigratie leiden tot geschil over verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang

De belastingplichtige is sinds 1995 enig aandeelhouder van een bv. De verkrijgingsprijs van de aandelen bedraagt € 18.151. Hij emigreert in 2001 naar het VK. Er wordt een conserverende aanslag opgelegd naar een aandelenwaarde van € 2.457.859. Uitstel van betaling is verleend. In 2003 verhuist de belastingplichtige naar België. In 2004 wordt de werkelijke leiding van de bv verplaatst van Nederland naar Curaçao. De waarde van de aandelen is op dat moment lager dan in 2001. In 2014 vindt kwijtschelding van de conserverende aanslag plaats. De belastingplichtige remigreert in 2017 naar Nederland en verplaatst ook de werkelijke leiding van de bv weer naar Nederland. België heeft over de waardeaangroei in de periode van verblijf aldaar geen belasting geheven. De Belastingdienst stelt de verkrijgingsprijs van de aandelen vast op € 139.141. Dat is de oorspronkelijke verkrijgingsprijs, vermeerderd met het verschil tussen de waarde op 31 december 2014 en 31 december 2016.

Geschil over vaststellen verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang na remigratie

De belastingplichtige is het oneens met de manier waarop de inspecteur de verkrijgingsprijs van de aandelen heeft vastgesteld. Hij is van mening dat de verkrijgingsprijs moet worden vastgesteld met inachtneming van de waardevermeerdering sinds 2004. De verkrijgingsprijs zou dan aanzienlijk hoger uitkomen (op € 856.121). Bij dit geschil staat de vraag centraal of de belastingplichtige kan worden aangemerkt als buitenlands belastingplichtige en zo ja, voor welke periode. Voor een goed begrip van de uitspraak van de Hoge Raad, is het nuttig eerst de uitspraak van de rechtbank aan te halen.

Rechtbank over step-up verkrijgingsprijs bij remigratie

Als uitgangspunt geldt dat bij het ontstaan van een belastingplicht in Nederland, de verkrijgingsprijs wordt gesteld op de waarde in het economisch verkeer (step-up). Een uitzondering geldt als de belastingplichtige al eerder belastingplichtig in Nederland is geweest (een remigratie). In dat geval wordt als uitgangspunt aansluiting gezocht bij de historische verkrijgingsprijs (hier: € 18.151). In het Uitvoeringsbesluit zijn nadere regels opgenomen. Deze regels houden voor zover hier relevant het volgende in:

• De verkrijgingsprijs wordt verhoogd met de waardeaangroei voor zover de belastingplichtige daarover in het buitenland is belast.
• De verkrijgingsprijs wordt verhoogd met de waardeaangroei voor zover deze is ontstaan in de periode dat de belastingplichtige niet in Nederland belastingplichtig was en niet op grond van het vorige lid in aanmerking is genomen.

Nu vaststaat dat België geen belasting heeft geheven, komt het erop aan of de belastingplichtige in Nederland belastingplichtig was of niet.

Belastingplichtige was volgens rechtbank niet belastingplichtig in Nederland

De rechtbank beoordeelt per periode of sprake was van een belastingplicht in Nederland. Tot tien jaar na het verplaatsen van de werkelijke leiding uit Nederland, wordt de bv bij fictie geacht in Nederland te zijn gevestigd. Dat leidt ertoe dat de belastingplichtige kwalificeert als buitenlands belastingplichtig. De belastingplichtige is echter van mening dat deze fictiebepaling niet doorwerkt naar de vaststelling van de verkrijgingsprijs (het bepalen van de step-up). De rechtbank geeft aan dat het doel van de step-up is om ervoor te zorgen dat Nederland belasting heft over de waardeaangroei die in ontstaan in de periode van belastingplicht in Nederland. Nu de belastingplichtige in de periode dat hij in België woonde buitenlands belastingplichtig was voor de aandelen in Nederland, is er geen ruimte om een step-up toe te kennen. Volgens de rechtbank is de verkrijgingsprijs door de Belastingdienst op het juiste bedrag vastgesteld.

Hoge Raad (2024): Step-up verkrijgingsprijs aanmerkelijk belang bij remigratie correct vastgesteld

De zaak komt vervolgens bij de Hoge Raad terecht. Die buigt zich over de oordelen van de rechtbank en oordeelt als volgt:

• Het doel van de bepalingen is om heffing in Nederland mogelijk te maken over de waardeaangroei die is ontstaan in een periode van binnenlandse of buitenlandse belastingplicht. Daarom wordt geen step-up toegekend als de belastingplichtige voor de aandelen binnenlands- of buitenlands belastingplichtig was.
• Beoordeling van de buitenlandse belastingplicht in een bepaalde periode, vindt plaats met inachtneming van de wettelijke bepalingen in die periode.
• Daartoe behoort ook de bepaling dat een vennootschap waarin een aanmerkelijk belang wordt gehouden en die minimaal vijf jaar in Nederland is gevestigd, na verplaatsing van de werkelijke leiding fictief nog tien jaar wordt geacht in Nederland te zijn gevestigd.

Op grond van bovenstaande komt de Hoge Raad tot de slotsom dat de rechtbank het recht op de juiste wijze heeft toegepast. De verkrijgingsprijs is correct vastgesteld.

Advies DGA en (re)migratie

Als een DGA besluit te emigreren dan heeft veel (fiscale) gevolgen. Het is van belang om dit vooraf goed in kaart te laten brengen en de juiste stappen te zetten. Het inschakelen van een deskundige kan daarbij helpen. Hebt u hierover vragen? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.