Ook schadevergoeding wegens overschrijding redelijke termijn bij geringe kans op succes

Uit onder andere het EVRM volgt dat een belastinggeschil binnen een redelijke termijn moet worden beslecht. Bij overschrijding van deze redelijke termijn, heeft een belastingplichtige in principe recht op een schadevergoeding. De rechtvaardiging daarvoor ligt erin dat de belastingplichtige als gevolg van de procedure schade lijdt in de vorm van spanning en frustratie. De Hoge Raad heeft op 24 februari 2023 een uitspraak gedaan over dit onderwerp. Het ging in die zaak om de vraag of een belastingplichtige nog wel aanspraak kan maken op die schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, als hij in de zaak een zeer geringe kans op succes heeft en hij dit weet. De Hoge Raad komt tot het oordeel dat dat het geval is. Dit artikel behandelt dat arrest van de Hoge Raad.

Belastingplichtige maakt meerdere bezwaren inzake de BPM

Een belastingplichtige gaat in bezwaar tegen diverse BPM-betalingen. In de procedure bij de Hoge Raad gaat het om drie van die bezwaren. Het waren er echter meer. De redelijke termijn is in alle zaken overschreden. De belastingplichtige heeft in de andere zaken ook al een immateriële schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn ontvangen. Inhoudelijk heeft hij echter geen gelijk gekregen. De rechtbank weigert in de drie zaken die bij de Hoge Raad voorliggen, om een immateriële schadevergoeding toe te kennen. Volgens de rechtbank is sprake van bijzondere omstandigheden die het niet toekennen van een immateriële schadevergoeding rechtvaardigen.

Rechtbank ziet uitspraak in andere zaken als bijzondere omstandigheid

Zoals aangegeven heeft deze belastingplichtige over dezelfde problematiek, al meerdere procedures gevoerd. In een aantal zaken heeft hij al een uitspraak gehad. Volgens de rechtbank wist hij dus precies hoe de uitspraak in de nu voorliggende zaken zou gaan luidden. Die omstandigheid is in de ogen van de rechtbank bijzonder genoeg om de immateriële schadevergoeding hier niet toe te kennen. Immers – zo meent de rechtbank – als gevolg van de uitspraken in de andere zaken, hoeft de belastingplichtige geen spanning en frustratie meer te ervaren. Juist die spanning en frustratie is de reden dat er een immateriële schadevergoeding kan worden toegekend. Kortom: de redelijke termijn is weliswaar overschreden, maar bijzondere omstandigheden leiden ertoe dat de belastingplichtige geen recht heeft op een immateriële schadevergoeding.

Hoge Raad (2023): Geringe kans op succes is geen bijzondere omstandigheid bij redelijke termijn

De Hoge Raad is kritisch op deze uitspraak van de rechtbank. Hij stelt vast dat een immateriële schadevergoeding passend is bij een overschrijding van de redelijke termijn. Het niet toekennen van die schadevergoeding, vereist bijzondere omstandigheden. Het doen van uitspraak in een andere zaak van dezelfde belastingplichtige met dezelfde rechtsvraag, is geen bijzondere omstandigheid. Dat de kans op succes voor de belastingplichtige (heel erg) gering is, maakt niet dat hij geen spanning en frustratie over de uitkomst van de procedure kan ervaren. In meer of mindere mate bestaat immers nog altijd onzekerheid over de uiteindelijke uitspraak van de rechter. Nu er geen bijzondere omstandigheden zijn die het niet toekennen van een immateriële schadevergoeding rechtvaardigen, moet deze gewoon worden toegekend. Kortom: ook bij een geringe kans op succes bestaat recht op een schadevergoeding bij overschrijding van de redelijke termijn.

Advies en begeleiding bij zaken over de redelijke termijn

Als de redelijke termijn is overschreden, bestaat in beginsel recht op een immateriële schadevergoeding. Slechts bijzondere omstandigheden staan daaraan in de weg. Het is wel belangrijk dat u zelf vraagt om toekenning van een immateriële schadevergoeding. Hebt u vragen over dit onderwerp of andere vragen over formeel belastingrecht/ fiscaal procesrecht? Neem dan gerust eens contact op met een van onze deskundigen.