Het beoordelingstijdstip voor kwade trouw bij navordering

Als de Belastingdienst niet-geheven belasting wil navorderen, dan is dat aan strikte voorwaarden verbonden. Dit wordt nodig geacht, omdat navordering een inbreuk vormt op de zekerheid die de belastingplichtige aan het opleggen van een aanslag of verstrijken van de aanslagtermijn moet kunnen ontlenen. Een van de gronden die navordering rechtvaardigt, is kwade trouw aan de zijde van de belastingplichtige. Van kwade trouw is sprake als de belastingplichtige opzettelijk de juiste inlichtingen heeft achtergehouden of als hij opzettelijk onjuiste inlichtingen heeft verstrekt. In 2023 boog de Hoge Raad zich over de vraag naar welk moment de aanwezigheid van kwade trouw moet worden beoordeeld. Dit artikel behandelt dat arrest van de Hoge Raad. Het arrest gaat tevens over het uitnodigen tot het doen van aangifte na het verstijken van de aanslag termijn. Aan dat element is een afzonderlijk artikel besteed.

Kwade trouw bij navorderingsaanslagen

Het ging in deze zaak over een serie navorderingsaanslagen over de periode 2002 tot en met 2010. De inspecteur had de belastingplichtige buiten de aanslagtermijn uitgenodigd om aangifte te doen en dat was toegestaan. De belastingplichtige heeft echter steeds geweigerd de verzochte aangiften in te dienen met als reden dat hij in die periode niet in Nederland woonachtig zou zijn geweest. Uiteindelijk heeft de inspecteur navorderingsaanslagen opgelegd waartegen de belastingplichtige in bezwaar, beroep en hoger beroep gaat. Het gerechtshof oordeelde dat de belastingplichtige zich willens en wetens heeft blootgesteld aan de aanmerkelijke kans dat hij een onjuiste aangifte deed en dat hij deze kans bewust heeft aanvaard. Dat oordeel baseert het hof op de omstandigheid dat de belastingplichtige de aangiften weigerde in te dienen en steeds de niet-onderbouwde stelling innam dat hij niet in Nederland woonde. Daarom was volgens het hof sprake van kwade trouw.

Hoge Raad (2023): Beoordelingstijdstip kwade trouw bij navordering

De Hoge Raad komt tot het oordeel dat het gerechtshof op onjuiste wijze de aanwezigheid van kwade trouw heeft getoetst. Kwade trouw bij navordering kan alleen betrekking hebben op gedragingen van de belastingplichtige die hebben plaatsgevonden voorafgaand aan het vaststellen van de aanslag of het verstrijken van de aanslagtermijn. Het gaat er namelijk om dat de ontoereikende belastingheffing is veroorzaakt door het gedrag van de belastingplichtige. Het gerechtshof heeft in deze zaak echter haar oordeel gebaseerd op het niet inleveren van de aangiftebiljetten en die zijn uitgereikt na het aflopen van de aanslagtermijn. Daarom kan niet worden geoordeeld dat de belastingplichtige door het niet invullen van deze aangiftebiljetten, heeft veroorzaakt dat de aanslagen voor de jaren 2002 tot en met 2010 niet zijn opgelegd.

Hoge Raad (2023): Kwade trouw op beoordelingstijdstip onvoldoende bewezen

De Hoge Raad besluit de zaak zelf af te doen. Hij wijst erop dat de inspecteur niets heeft aangevoerd waaruit naar voren komt dat het hier gaat om onjuiste informatie die de belastingplichtige heeft verstrekt voordat de aanslagtermijn verstreek. Ook heeft de inspecteur geen feiten gesteld waaruit kan worden afgeleid dat op de belastingplichtige in die periode een verplichting rustte om inlichtingen hierover aan de inspecteur te verstrekken. Er is daarom onvoldoende bewezen dat op het beoordelingstijdstip sprake was van kwade trouw van de belastingplichtige die ertoe heeft geleid dat de aanslagen achterwege zijn gebleven.

Advies bij navordering door de Belastingdienst

Het middel van navordering wordt in de praktijk regelmatig ingezet door de Belastingdienst. Niet zelden vergeten belastingplichtigen/hun adviseurs eerst goed te kijken of navordering überhaupt mogelijk is. Navordering is immers aan strikte voorwaarden gebonden en in de praktijk zien wij regelmatig dat in ieder geval discutabel is of aan deze voorwaarden wel is voldaan. Hebt u vragen over navordering? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.