Stel een vraag
Dwangsom van de Belastingdienst wegens niet-tijdig beslissen
ArtikelenFormeel belastingrecht en procederen kopieer en deel Naar kennisbank

Dwangsom van de Belastingdienst wegens niet-tijdig beslissen

  • Publicatiedatum 20 jan 2025
  • Aanpassingsdatum 21 jan 2025
  • Leestijd 5 min

In de wet zijn de termijnen opgenomen die gelden voor de Belastingdienst. Die termijnen zijn niet zomaar opgenomen. Het is de bedoeling dat de belastingplichtige wordt beschermd tegen onbehoorlijk gedrag van de overheid en dat hij rechtszekerheid heeft. Toch komt het in de praktijk voor dat een besluit niet op tijd wordt genomen. Denk bijvoorbeeld aan het bezwaarschrift waarop steeds maar geen reactie komt. Voor dat soort situaties bevat de wet een dwangsomregeling. Op grond van die regeling kan de belastingplichtige een dwangsom afdwingen als de Belastingdienst niet tijdig een besluit neemt. Dit artikel behandelt het traject om een dwangsom te ontvangen van de Belastingdienst bij het niet-tijdig nemen van een besluit.

Waarom een dwangsomregeling voor de Belastingdienst?

In de ideale wereld neemt de Belastingdienst al zijn besluiten op tijd. Helaas is de praktijk weerbarstiger. Al sinds de jaren negentig zijn er duidelijke signalen dat het probleem van niet-tijdig beslissen op grote schaal aanwezig is. Voor de invoering van de dwangsomregeling had de belastingplichtige niet veel mogelijkheden om hier iets tegen te doen. Bezwaar en beroep waren mogelijk, maar bleken onvoldoende effectief. Dat wringt, omdat de belastingplichtige die zelf een termijn niet haalt, vaak wordt geconfronteerd met verstrekkende gevolgen. Daarom is de wetgever gekomen met de Wet dwangsom bij niet tijdig beslissen. Die wetgeving heeft geleid tot een wettelijke dwangsomregeling. Die dwangsomregeling geldt ook voor de Belastingdienst. Op grond van deze regeling kan de belastingplichtige overgaan tot ingebrekestelling van de Belastingdienst en heeft hij recht op een dwangsom.

Wanneer geldt de dwangsomregeling?

De dwangsomregeling is opgenomen in de Algemene wet bestuursrecht. De regels zijn van toepassing op alle zogeheten beschikkingen op aanvraag. Ook is de regeling van toepassing op de bezwaarfase. Een schriftelijke weigering om een besluit te nemen kwalificeert ook een beschikking op aanvraag. Het verzoek om een kostenvergoeding is dan weer geen beschikking op aanvraag. Het is belangrijk dat de belastingplichtige voorafgaand aan het inzetten van het dwangsomtraject goed bepaalt of er sprake is van een situatie waarin aanspraak op een dwangsom aan de orde kan komen. In de praktijk gaat het bij dwangsomdossiers vaak over het niet-tijdig nemen van een besluit op een ingediend bezwaarschrift.

De vereiste ingebrekestelling van de Belastingdienst bij het claimen van een dwangsom

Bij niet-tijdig beslissen bestaat er niet gelijk recht op een dwangsom. De belastingplichtige moet de Belastingdienst eerst de mogelijkheid geven om alsnog een besluit te nemen. Dat doet hij door een schriftelijke ingebrekestelling te verzenden waarmee de dwangsomregeling als het ware wordt 'geactiveerd'. In deze ingebrekestelling geeft hij de Belastingdienst nog twee weken de tijd om een besluit te nemen. Na deze periode van twee weken gaat de dwangsomteller lopen. De termijn van twee weken gaat lopen op de dag waarop de Belastingdienst de ingebrekestelling ontvangt. De ingebrekestelling mag overigens achterwege blijven als een rechter al een fatale termijn heeft gesteld. Tot slot is het van belang dat de ingebrekestelling pas kan plaatsvinden als de belastingplichtige op redelijke gronden mag menen dat de Belastingdienst in gebreke is. Het is dus niet de bedoeling om na een week al een ingebrekestelling bij voorbaat te verzenden. Ook mag een ingebrekestelling niet onredelijk laat worden verzonden.

Uitzonderingen op het recht op een dwangsom

De wet bevat een aantal situaties waarin een dwangsom niet is verschuldigd. Dat is het geval indien:

  • De Belastingdienst te laat in gebreke is gesteld;
  • Er een aanvraag is ingediend die kennelijk niet-ontvankelijk of kennelijk ongegrond is;
  • De belastingplichtige geen belanghebbende is;
  • Er sprake is van overmacht.

De beoordeling of sprake is van een onredelijk late ingebrekestelling, is er steeds een die maatwerk vereist en afhankelijk is van alle omstandigheden van het dossier. Overmacht aan de zijde van de Belastingdienst mag niet te snel worden aangenomen. Het moet dan gaan om extreme situaties, zoals brand, overstroming en langdurige algemene stroomstoringen.

Hoogte van de dwangsom van de Belastingdienst

De hoogte van de dwangsom wordt als volgt berekend, waarbij ik de bedragen voor 2025 aanhoud:

  • De eerste veertien dagen bedraagt de dwangsom € 23 per dag;
  • De volgende veertien dagen bedraagt de dwangsom € 35 per dag;
  • Daarna bedraagt de dwangsom € 45 per dag.

Op grond van de wet kan maximaal 42 dagen lang een dwangsom worden opgebouwd. Dat betekent dat de maximale dwangsom € 1.422 bedraagt.

Beroep tegen niet-tijdige beslissing als een dwangsom niet helpt

In het uiterste geval kan de belastingplichtige de rechter vragen om de Belastingdienst te dwingen een besluit te nemen. Dat zal bijvoorbeeld aan de orde komen als ook de dwangsom niet helpt. In beroep gaan kan vanaf het moment dat er twee weken zijn verstreken na de ingebrekestelling. Als de Belastingdienst voorafgaand aan de uitspraak van de rechter geen beslissing neemt, dan zal de rechter de Belastingdienst een nieuwe beslistermijn opleggen. In de meeste gevallen is die 14 dagen. Daarnaast stelt de rechter dan de hoogte van de dwangsom vast en kan hij een aanvullende dwangsom opleggen.

Adviseur ingebrekestelling en dwangsom Belastingdienst

De termijnen in de wet staan er niet zonder reden. Het is de bedoeling dat belastingplichtigen binnen een redelijke termijn zekerheid hebben over hun positie. Bevindt u zich in een positie waar een reactie al (veel te) lang uitblijft? Of wacht u al maanden op een uitspraak op bezwaar? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie over het sturen van een ingebrekestelling aan de Belastingdienst en het aanspraak maken op een dwangsom.

Civra-Hoge-resolutie-voor-afdruk-zonder-logo-in-Adobe-93-scaled-aspect-ratio-200-200

Fiscale vraag?

Hebt u een fiscale vraag of deskundig fiscaal advies nodig? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op via onderstaand formulier.

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Kennisbank. Lees ook artikelen over: