Stel een vraag
De fiscale gereedschapskist bij herstructureringen op hoofdlijnen
ArtikelenHerstructurering en overname kopieer en deel Naar kennisbank

De fiscale gereedschapskist bij herstructureringen op hoofdlijnen

  • Publicatiedatum 11 dec 2024
  • Aanpassingsdatum 14 dec 2024
  • Leestijd 6 min

Vrijwel alle ondernemers krijgen er een (of meerdere) keren mee te maken: een herstructurering. Een herstructurering kan vele vormen aannemen. Gedacht kan worden aan een fusie of splitsing, maar soms betreft het ook de (ver)koop van een deel van de aandelen aan een groepsvennootschap of een handelen ter voorbereiding op een bedrijfsoverdracht. Aangezien er veel motieven zijn om tot een herstructurering over te gaan, is het onmogelijk om alle scenario’s in één artikel te bespreken. De fiscale wetgeving bevat echter veel faciliteiten om herstructureringen eenvoudiger uitvoerbaar te maken. Veel van die faciliteiten hebben te maken met het uitstellen van belastingheffing. Dit artikel behandelt de fiscale faciliteiten voor herstructureringen op hoofdlijnen.

Faciliteiten voor herstructureringen in de fiscale wet- en regelgeving

De herstructureringsfaciliteiten zijn opgenomen in de winstbelastingen. Het gaat dan om de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting. Het is belangrijk om steeds te onthouden dat de aanwezigheid van vastgoed ervoor kan zorgen dat ook heffing van overdrachtsbelasting aan de orde komt. De overdrachtsbelasting bevat ook diverse herstructureringstegemoetkomingen, die in dit artikel zijdelings worden benoemd. Aan de orde komen de volgende faciliteiten uit de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting:

  • De aandelenfusie;
  • De geruisloze omzetting;
  • Herstructureren via een fiscale eenheid vennootschapsbelasting;
  • De bedrijfsfusie;
  • De juridische fusie;
  • De juridische splitsing.

De aandelenfusie bij een herstructurering

De aandelenfusiefaciliteit is geregeld in de inkomstenbelasting, maar ook toepasbaar in de vennootschapsbelasting. Een aandelenfusie wordt vaak gebruikt om boven een bestaande bv, een holdingvennootschap te plaatsen. Dit komt bijvoorbeeld voor als bij de inbreng in een bv is vergeten een holding-werkmaatschappijstructuur neer te zetten. De aandelenfusie kent als belangrijke voorwaarde dat de verkrijgende vennootschap meer dan de helft van de stemrechten in de overgenomen vennootschap moet verkrijgen. Dit wordt het stemrechtcriterium genoemd en staat regelmatig aan een aandelenfusie in de weg. Aan de aandelenfusie is geen voortzettingseis/vervreemdingsverbod verbonden, maar de faciliteit mag niet worden gebruikt als op het moment van de aandelenfusie al een oogmerk tot verkoop bestaat. Bij een aandelenfusie is de verkrijgingsprijs van de aandelen in de holding gelijk aan de fiscale verkrijgingsprijs van de ingebrachte aandelen. Op deze wijze kan belastingheffing worden uitgesteld.

Voorbeeld aandelenfusie

Fiscale herstructureringen: aandelenfusie.
De geruisloze omzetting (inbreng in de bv)

De geruisloze omzetting is een faciliteit in de inkomstenbelasting. De faciliteit staat ook wel bekend als de ‘inbreng in de bv’. Met deze faciliteit brengt een ondernemer zijn inkomstenbelasting onderneming (zoals een eenmanszaak of vof-aandeel) in in een bv-structuur. De IB-ondernemer hoeft, mits de faciliteit correct wordt toegepast, niet af te rekenen in de inkomstenbelasting. De verkrijgingsprijs van de aandelen in de holding-bv wordt gevormd door de boekwaarde van de voormalige IB-onderneming. Op die wijze wordt belastingheffing over de meerwaarde uitgesteld. Er geldt een voortzettingseis in de vorm van een vervreemdingsverbod van de aandelen voor een periode van drie jaar. Bij dit verbod geldt een tegenbewijsregeling. Op grond van die regeling kan de aandeelhouder aannemelijk maken dat de inbreng in de bv niet was gericht op de overdracht van de onderneming.

Voorbeeld geruisloze omzetting gevolgd door bedrijfsfusie

Geruisloze omzetting + bedrijfsfusie. 

Fiscale eenheid vennootschapsbelasting en herstructureringen

Als een moedermaatschappij een juridisch en economisch belang heeft van ten minste 95% in de dochtermaatschappij, kan een fiscale eenheid voor de vennootschapsbelasting worden gevormd. Het is binnen een dergelijke fiscale eenheid eenvoudig om een herstructurering door te voeren. De activa worden dan verplaatst binnen die fiscale eenheid. De verkrijgende bv neemt de boekwaarde over van de overdragende bv. Er zit echter een addertje onder het gras in de vorm van een sanctietermijn. Als de fiscale eenheid binnen zes kalenderjaren na de overdracht wordt verbroken, vindt alsnog heffing van vennootschapsbelasting plaats. In bepaalde situaties geldt een verkorte termijn van drie jaar. In de praktijk komt het vaak voor dat ondernemers deze zesjaarstermijn over het hoofd zien bij het verbreken van een fiscale eenheid vennootschapsbelasting, met alle gevolgen van dien. 

De bedrijfsfusiefaciliteit in de vennootschapsbelasting

De bedrijfsfusie wordt vaak uitgelegd als het ‘uitzakken van een onderneming’. Deze faciliteit kan worden gebruikt als er een zelfstandig deel van een onderneming overgaat, tegen uitreiking van aandelen. Een bedrijfsfusie mag niet in overwegende mate zijn gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Daaraan is tevens een vervreemdingsverbod gekoppeld. De aandelen in de overdrager of de overnemer mogen in principe niet binnen drie jaar na de bedrijfsfusie worden overgedragen. De belastingplichtige heeft echter de mogelijkheid om aannemelijk te maken dat geen sprake is van misbruik. Het is mogelijk – en aan te raden – om vooraf bij de Belastingdienst een beschikking te vragen waarin wordt bevestigd dat sprake is van voldoende zakelijke overwegingen.

Voorbeeld bedrijfsfusie

Fiscale herstructureringen: bedrijfsfusie.

De juridische fusie in de vennootschapsbelasting

Bij een juridische fusie wordt een onderneming onder algemene titel overgedragen. De vennootschap die de onderneming verkrijgt, gaat verder met de fiscale boekwaarden van de verdwijnende vennootschap. De aandeelhouders in de verdwijnende vennootschap worden bij een juridische fusie van rechtswege aandeelhouders in de verkrijgende vennootschap. Ook hier geldt dat de herstructurering niet gericht mag zijn op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Het is raadzaam om vooraf bij beschikking door de Belastingdienst te laten bevestigen dat er voldoende zakelijke overwegingen zijn. Een juridische fusie kan verschillende vormen aannemen. Hierna is er één vorm uitgetekend.

Voorbeeld juridische fusie

Fiscale herstructureringen: juridische fusie.

De splitsingsfaciliteit in de vennootschapsbelasting

De laatste faciliteit die in dit artikel wordt behandeld is de splitsingsfaciliteit. Bij een splitsing kan een onderneming worden overgedragen, maar ook afzonderlijke activa en passiva. De splitsingsfaciliteit is daardoor breed inzetbaar. Bij een ‘standaard’ splitsing gaat vermogen over op een of meer andere rechtspersonen. Bij een zuivere splitsing houdt de splitsende rechtspersoon vervolgens op te bestaan. Dat is bij een afsplitsing niet het geval. Als uitgangspunt geldt dat de aandeelhouders van de splitsende rechtspersoon ook aandeelhouders worden van de verkrijgende rechtspersonen. Dat is anders bij een zogenaamde ruziesplitsing. Daar gaat ieder van de aandeelhouders verder met een eigen rechtspersoon. Een andere vorm is de driehoeksplitsing, waarbij de aandeelhouders van de splitsende rechtspersoon aandelen in een groepsmaatschappij verkrijgen. Ook een splitsing mag niet in overwegende mate zijn gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Het is raadzaam vooraf bij beschikking te laten bevestigen dat er voldoende zakelijke overwegingen zijn.

Fiscale herstructureringen: splitsing.

Advisering bij herstructureringen

Het uitvoeren van een herstructurering is iets waar iedere organisatie vroeg of laat mee te maken krijgt. De wet bevat voor de meeste situaties voldoende middelen om te voorzien in een fiscaal vriendelijk verloop, maar het is van belang die op de juiste wijze te gebruiken. In dit artikel zijn de beschikbare fiscale faciliteiten bij herstructureringen op hoofdlijnen beschreven. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op. Dat kan zijn omdat u een herstructurering overweegt, maar ook omdat u wenst te weten of uw structuur bijvoorbeeld optimaal is voor een eventuele verkoop van (een deel van) de activiteiten.

Civra-Hoge-resolutie-voor-afdruk-zonder-logo-in-Adobe-93-scaled-aspect-ratio-200-200

Fiscale vraag?

Hebt u een fiscale vraag of deskundig fiscaal advies nodig? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op via onderstaand formulier.

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Kennisbank. Lees ook artikelen over: