
De fiscale aspecten bij een aandelenfusie
- Publicatiedatum 11 dec 2024
- Aanpassingsdatum 14 dec 2024
- Leestijd 6 min
De aandelenfusie is een van de fusievormen waarvoor een fiscale regeling bestaat. Op grond van deze regeling kan, onder voorwaarden, directe belastingheffing achterwege blijven. Een aandelenfusie wordt in de praktijk veel gebruikt om aan een bestaande structuur een holding toe te voegen. Dat gebeurt door de nieuwe holding aandelen te laten overnemen in een bestaande vennootschap. Om gebruik te kunnen maken van de fiscale faciliteit bij een aandelenfusie moet aan verschillende voorwaarden worden voldaan. Dit artikel behandelt deze fiscale aspecten bij een aandelenfusie.
Wat is een aandelenfusie?
Bij een aandelenfusie wordt een bestaand aandelenbelang ingebracht in een nieuwe vennootschap. Deze nieuwe vennootschap geeft als tegenprestatie in de meeste gevallen aandelen in zichzelf uit, maar dat hoeft niet per se. Het gevolg van de aandelenfusie is dat een holding wordt geplaatst boven een reeds bestaande vennootschap. Voor de bestaande vennootschap heeft dit geen gevolgen. Afhankelijk van de status van de aandeelhouder zijn er voor de aandeelhouder in meer of mindere mate gevolgen aan de aandelenfusie verbonden. Die gevolgen komen in de volgende paragraaf aan de orde. Een aandelenfusie ziet er grafisch als volgt uit:
Gevolgen voor de aandeelhouders bij een aandelenfusie
Afhankelijk van de status van de aandeelhouder kan een aandelenfusie de volgende gevolgen hebben:
- Behoren de aandelen tot het box 1-vermogen van de aandeelhouder, dan vindt heffing in box 1 plaats. Hiervoor bestaat een faciliteit.
- Als de aandelen tot het box 2-vermogen van de aandeelhouder behoren, dan vindt heffing in box 2 plaats. Hiervoor bestaat een faciliteit.
- Behoren de aandelen tot het box 3-vermogen van de aandeelhouder, dan vindt de heffing in box 3 plaats. Er is geen faciliteit beschikbaar.
- Als de aandeelhouder een rechtspersoon is, dan is eerst van belang om te beoordelen of de deelnemingsvrijstelling van toepassing is. Is dat niet het geval, dan is in beginsel sprake van een belast resultaat, maar ook hier is een faciliteit beschikbaar.
Bovenstaande gevolgen zien op de heffing van inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. In de meeste gevallen is bij een aandelenfusie geen omzetbelasting verschuldigd. Overdrachtsbelasting komt alleen aan de orde als de aandelen kwalificeren als ‘fictieve onroerende zaak’. In de volgende paragrafen komen de fiscale faciliteiten voor de aandelenfusie aan de orde.
Hoofdregels bij de fiscale aandelenfusiefaciliteit
De wet bevat een aandelenfusiefaciliteit. Deze is van toepassing in de sfeer van de inkomstenbelasting en de vennootschapsbelasting. De faciliteit houdt in dat als aan een aantal voorwaarden is voldaan, belastingheffing achterwege kan blijven. Er vindt dan een doorschuiving van de fiscale claim plaats. Om van een aandelenfusie te kunnen spreken, moet zich een van de volgende situaties voordoen:
- Een in Nederland of in de EU gevestigde vennootschap verkrijgt tegen uitreiking van eigen aandelen meer dan 50% van de stemrechten in een in Nederland of in de EU gevestigde vennootschap;
- Een in Nederland gevestigde vennootschap verkrijgt tegen uitreiking van eigen aandelen ten minste 90% van de aandelen van een niet in de EU gevestigde vennootschap.
Het is toegestaan om een bijbetaling in contanten te doen, maar om in aanmerking te komen voor de faciliteit mag deze niet meer dan 10% bedragen. Ook mag de aandelenfusie niet gericht zijn op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing. Er geldt geen voortzettingstermijn, maar op het moment van de aandelenfusie mag er geen concreet verkoopvoornemen zijn.
De aandelenfusie en de aandeelhouder in box 1
Behoren de aandelen tot het box 1-vermogen van de aandeelhouder, dan dient te worden afgerekend over het verschil tussen de verkoopprijs en de boekwaarde van de aandelen. Als er geen verkoopprijs is, dient de waarde in het economisch verkeer te worden gehanteerd. Als is voldaan aan de hiervoor genoemde voorwaarden voor de aandelenfusiefaciliteit, dan kan de directe belastingheffing achterwege blijven. De fiscale claim wordt dan doorgeschoven naar de nieuwe aandelen. Het is mogelijk om voorafgaand aan de aandelenfusie de inspecteur van de Belastingdienst te verzoeken om te bevestigen dat de aandelenfusie niet in overwegende mate is gericht op het ontgaan of uitstellen van belastingheffing.
De aandelenfusie en de aandeelhouder met een aanmerkelijk belang (box 2)
Indien de aandelen behoren tot het box 2 vermogen van de aandeelhouder, dan houdt de aandelenfusie in beginsel een vervreemding van de gehouden aandelen in. Er dient dan te worden afgerekend met de Belastingdienst. Ook voor deze groep aandeelhouders bestaat een aandelenfusiefaciliteit in de vorm van een doorschuiving van de fiscale claim. Er moet dan zijn voldaan aan de hiervoor beschreven voorwaarden. Als aanvullend vereiste geldt dat de doorschuiffaciliteit in box 2 slechts van toepassing is indien hierom wordt verzocht. De doorschuiving werkt als volgt. De verkrijgingsprijs van de nieuwe aandelen wordt gesteld op de verkrijgingsprijs van de overgedragen aandelen. Bij een latere vervreemding wordt de waardestijging daardoor alsnog belast, tenzij deze niet meer aanwezig is. Indien een bijbetaling plaatsvindt, dan moet over deze bijbetaling, ongeacht de omvang, wel direct worden afgerekend.
De aandelenfusie en de aandeelhouder-rechtspersoon
Als de aandeelhouder een rechtspersoon is die is onderworpen aan de vennootschapsbelasting, dan is het eerst van belang om vast te stellen of sprake is van een zogenaamde deelneming. Als dat het geval is, dan vindt belastingheffing bij het verrichten van de aandelenfusie niet plaats. Er gelden diverse bijzondere regelingen voor het vaststellen van het opgeofferde bedrag in de deelneming na een dergelijke aandelenfusie. Indien geen sprake is van een deelneming, vindt in beginsel belastingheffing plaats. Echter, de hiervoor beschreven aandelenfusiefaciliteit kan onder dezelfde voorwaarden ook worden toegepast door een rechtspersoon. De belastingheffing wordt dan uitgesteld. De aandeelhouder dient de verkregen aandelen in de boeken op te nemen tegen dezelfde waarde als de vervreemde aandelen. Indien na de aandelenfusie sprake is van een deelneming, kan de belastingplichtige met compartimenteringsvraagstukken te maken krijgen.
Fiscale aspecten bij een aandelenfusie vereisen aandacht
Een aandelenfusie is een ideaal middel om een holding in te voegen in een bestaande structuur. Dit kan bijvoorbeeld noodzakelijk zijn in het kader van het verkoop klaar maken van een onderneming. Het is wel van belang dat aan alle fiscale regels wordt voldaan. Tijdig overleg met de Belastingdienst is vaak nuttig om gedoe achteraf te voorkomen. Hebt u vragen over de fiscale elementen bij een aandelenfusie? Of een ander herstructureringsvraagstuk? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.
Fiscale vraag?
Hebt u een fiscale vraag of deskundig fiscaal advies nodig? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op via onderstaand formulier.
"*" geeft vereiste velden aan