Het verstrekken van zaakstukken mag via internetverwijzing

Een van de fundamentele waarborgen voor een goed verlopende procedure is dat de belastingplichtige inzage heeft in de op de zaak betrekking hebbende stukken. Dit recht is wettelijk verankerd. In de bezwaarfase is het inzagerecht gekoppeld aan het hoorrecht. In de beroepsfase moet het bestuursorgaan binnen vier weken de zaakstukken aan de rechter te verstrekken. Het komt in de praktijk regelmatig voor dat het verstrekken van de zaakstukken tot discussie leidt. Bijvoorbeeld als de belastingplichtige vermoedt dat niet alle stukken zijn verstrekt of als de Belastingdienst verzoekt om geheimhouding. Een andere discussie is de wijze van verstrekking. De Hoge Raad heeft zich op 31 mei 2024 uitgelaten over de vraag of zaakstukken altijd in papieren vorm moeten worden verstrekt of dat dit ook mag met een internetverwijzing. Dit artikel behandelt deze uitspraak van de Hoge Raad.

Heffingsambtenaar verstrekt zaakstukken via een internetverwijzing (URL)

Het gaat in deze zaak om het volgende. In 2018 maakt een belastingplichtige bezwaar tegen de heffing van leges bij de aanvraag van een paspoort. Zij meent dat de verordening waar de leges uit voortvloeien onverbindend is wegens overschrijding van de zogenaamde opbrengstlimiet. De opbrengstlimiet houdt in dat de heffing niet meer opbrengsten mag genereren dan voor een kostendekking nodig is. Dit leidt tot een procedure. In deze procedure verstrekt de heffingsambtenaar een van de zaakstukken (de gemeentelijke begroting) door een URL toe te sturen die leidt naar een online vindplaats. De belastingplichtige stapt uiteindelijk naar de Hoge Raad, omdat volgens haar uit de wettekst volgt dat het stuk geheel naar de rechtbank en het gerechtshof had moeten worden gestuurd.

Hoge Raad (2024): vormvereiste bij het verstrekken van zaakstukken via internetverwijzing

De Hoge Raad bevestigt eerst dat de begroting van de gemeente als geheel een zaakstuk is. Dat zaakstuk moet in de procedure worden verstrekt. De vraag is of alleen aan het verstrekkingsvereiste is voldaan als het stuk in papieren vorm aan de rechter is gestuurd. Dat is niet het geval. Als een op de zaak betrekking hebbend stuk via internet algemeen toegankelijk is, dan volstaat een aanduiding van de online vindplaats. Die aanduiding (zoals een URL) moet zodanig nauwkeurig zijn dat het stuk aan de hand daarvan zonder noemenswaardige inspanning vindbaar en raadpleegbaar is. De rechter heeft wel de mogelijkheid om te verzoeken om aanlevering op andere wijze, bijvoorbeeld als het stuk niet langer (openbaar) toegankelijk is. Een andere aanleiding hiervoor kan de situatie zijn waarin het gebruik van internet redelijkerwijs niet van de belastingplichtige kan worden verlangd.

Inzage in zaakstukken is fundamentele waarborg voor een eerlijk proces

Dat er regelmatig procedures spelen over de op de zaak betrekking hebbende stukken is niet vreemd. De mogelijkheid om inzage in het dossier te hebben is van cruciaal belang voor de belastingplichtige om goed voor de dag te kunnen komen. Het zorgt voor een gelijk speelveld en kan soms tot nieuwe inzichten leiden. De afgelopen jaren is in de media ook regelmatig aandacht geweest voor het niet volledig verstrekken van zaakdossiers. Het is afwachten hoe deze ontwikkeling zich komende jaren voortzet. Hebt u vragen over dit onderwerp of een andere vraag over fiscale procedures? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.