Hoge Raad over nieuwe en oude zaakstukken

In een procedure hebben belastingplichtigen recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken. In de bezwaarfase is dat recht gekoppeld aan het hoorrecht. Het recht op inzage in deze stukken is een van de waarborgen voor een goed verloop van de procedure. Tot de zaakstukken behoren alle stukken die de inspecteur ter beschikking hebben gestaan en die relevant kunnen zijn voor de beslechting van het lopende geschil. In een arrest van 14 februari 2025 gaat de Hoge Raad in op de op de zaak betrekking hebbende stukken. In deze zaak heeft het gerechtshof het verzoek van de belastingplichtige om (nadere) zaakstukken tardief verklaard. Volgens de Hoge Raad was dat ten onrechte en was het de inspecteur die fout zat. Dit artikel behandelt dat arrest over het in het geding brengen van nieuwe en oude zaakstukken.

Inspecteur brengt niet alle zaakstukken in bij het gerechtshof

Deze zaak gaat feitelijk over het toerekenen van vermogen van een SPF en de rol van de transparantierechtspraak. Over die elementen van deze zaak schreef ik echter een afzonderlijk artikel. Er zijn namelijk ook overwegingen met betrekking tot de op de zaak betrekking hebbende stukken die zelfstandig aandacht verdienen. In deze zaak heeft de inspecteur bij de rechtbank voor een deel van de stukken om geheimhouding verzocht. Dat verzoek is toegewezen. Na de uitspraak van de rechtbank zijn nieuwe stukken opgemaakt. Bij het gerechtshof heeft de inspecteur de al bestaande stukken niet opnieuw ingebracht en geen nieuw geheimhoudingsverzoek gedaan. Ook heeft hij de stukken van na de uitspraak van de rechtbank niet ingebracht. Op de zitting bij het gerechtshof vraagt de belastingplichtige nogmaals om de zaakstukken.

Gerechtshof (2022): verzoek om op de zaak betrekking hebbende stukken is tardief

Het gerechtshof verklaart het verzoek van de belastingplichtige om de op de zaak betrekking hebbende stukken tardief. Dat betekent dat het verzoek niet in behandeling wordt genomen, omdat het te laat is gedaan. Het hof geeft daarbij aan dat zij meeweegt dat:

• Het overleggen van deze stukken tot een vertraging van de procedure leidt.
• De belastingplichtige geen goede reden heeft gegeven waarom niet eerder is verzocht om de zaakstukken.
• Het toewijzen van het verzoek in strijd komt met de goede procesorde, met name vanwege de aanzienlijke vertraging die ontstaat.

De belastingplichtige kan zich hier niet in vinden en wendt zich tot de Hoge Raad.

Hoge Raad (2025): belastingplichtige mocht verzoeken om toezending van zaakstukken

De Hoge Raad geeft de regels weer en maakt onderscheid tussen stukken die zijn opgemaakt na de uitspraak van de rechtbank (nieuwe stukken) en stukken van voor die uitspraak die geheim mochten blijven (oude stukken).

• De nieuwe stukken zijn mogelijk relevant voor de beslechting van het geschil en vormen daarom zaakstukken. Deze stukken moet de inspecteur uit eigen beweging ter beschikking stellen, ook als ze pas tijdens het hoger beroep ter beschikking komen. Dat heeft de inspecteur in deze zaak niet gedaan. De belastingplichtige mag dan een verzoek indienen dat niet kan worden afgewezen wegens de goede procesorde.
• De oude stukken had de inspecteur al bij zijn hogerberoepschrift moeten meesturen, eventueel geanonimiseerd met een verzoek op geheimhouding. Dat heeft de inspecteur niet gedaan en dat was het hof kenbaar. Ook zonder verzoek van de belastingplichtige had het hof de inspecteur moeten opdragen de oude stukken in het geding te brengen.

Formeel belastingrecht: de nieuwe en de oude zaakstukken

Belastingplichtigen hebben in een procedure recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken. Toch is het soms moeilijk om daadwerkelijk alle stukken ook te ontvangen. Het is belangrijk om goed te controleren of u over het volledige dossier beschikt, omdat de inhoud van het dossier voor het procesverloop (zeer) groot kan zijn. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.