Het recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken

De belastingplichtige heeft recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken. In de bezwaarfase is dit recht gekoppeld aan het recht om gehoord te worden. In de beroepsprocedure (en in hogere instanties) dient de inspecteur de zaakstukken uit eigen beweging toe te sturen aan de rechtbank. Een veel voorkomende vraag is wat nu precies de op de zaak betrekking hebbende stukken zijn, wat de inspecteur moet verstrekken en of geheimhouding mogelijk is. Dit artikel behandelt het recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken.

Het recht op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken

Sinds de invoering van de Algemene wet bestuursrecht is opgenomen dat de belanghebbende recht heeft op inzage in de op de zaak betrekking hebbende stukken. De wetgever ziet dit inzagerecht als een van de fundamentele waarborgen voor een goed verloop van de bezwaarprocedure. Ook voorkomt het inzagerecht in de bezwaarfase dat de belastingplichtige in de beroepsfase voor hem onbekende stukken onder ogen krijgt. Dat zou ongewenst en onhandig zijn. De fase waarin een procedure zich bevindt (bezwaar, beroep of hoger beroep) maakt voor de uitleg van het begrip op de zaak betrekking hebbende stukken niet uit.

Wat zijn de op de zaak betrekking hebbende stukken?

Tot de op de zaak betrekking hebbende stukken behoren alle gegevens die voor de beoordeling van het bestreden besluit van belang zijn. Het gaat dan om alle stukken die de inspecteur ter beschikking hebben gestaan en die nog van belang kunnen zijn voor het lopende geschil. Het is niet van belang of de inspecteur de stukken daadwerkelijk heeft gebruikt. Stukken waarvoor de inspecteur niet kon of kan beschikken, behoren niet tot de zaakstukken. Ook hoeft de inspecteur stukken die niet relevant zijn voor de openstaande geschilpunten, niet in te brengen. In de praktijk is het dus steeds van belang om te beoordelen of de inspecteur alles heeft ingebracht wat hem ter beschikking stond. Daartoe behoren ook zaken als interne notities, sms-berichten en kladnotities. Als een stuk slechts voor een deel kwalificeert als op de zaak betrekking hebbend, dan moet het hele stuk worden ingebracht. Hier geldt een uitzondering voor databases.

Het geheimhouden van de op de zaak betrekking hebbende stukken

Soms wil de Belastingdienst bepaalde stukken niet inbrengen, maar geheimhouden. Het geheimhouden van stukken is aan strenge regels gebonden. Geheimhouding is alleen toegestaan als er zwaarwegende belangen spelen. De inspecteur dient dan aan de rechter te vragen of het inbrengen achterwege mag blijven. Hij kan ook de stukken overleggen met een beroep op geheimhouding. De rechter neemt dan kennis van de stukken en beoordeelt of geheimhouding nodig is. Als de rechter besluit de stukken geheim te houden, dan heeft hij toestemming van de belastingplichtige nodig om de stukken te gebruiken om tot een uitspraak te komen. Weigert de belastingplichtige die toestemming, dan vindt verwijzing van de zaak plaats. Om dit te voorkomen wordt vaak een afzonderlijke geheimhoudingskamer gevraagd om het geheimhoudingsverzoek te beoordelen. Bij geheimhouding bestaat overigens een verschil tussen een boetezaak en een zaak over de belastingheffing.

Geheimhoudingskamer en zaakstukken

De geheimhoudingskamer neemt kennis van de stukken die de Belastingdienst geheim wil houden. Deze kamer besluit dan of dat wel of niet nodig is. Dat besluit is gebaseerd op een volledige beoordeling van het procesdossier. Na afronding van deze geheimhoudingsprocedure gaat de zaak door bij de oorspronkelijke rechter. Er is dan geen toestemming van de belastingplichtige nodig om met de zaak verder te gaan.

Inspecteur kan inzage in op de zaak betrekking hebbende stukken weigeren

Belastingplichtigen kunnen met een weigerachtige inspecteur te maken krijgen. De wet bevat namelijk geen duidelijke sanctie bij het niet verstrekken van alle zaakstukken. Het enige voorschrift is dat het de rechter vrijstaat om hieraan de gevolgen te verbinden die hem geraden voorkomen. Dat wil zeggen: de rechter kan een passende sanctie opleggen. In de praktijk lopen de gevolgen van het niet voldoen aan de verplichting om alle zaakstukken te verstrekken uiteen. Soms gaat de rechter er volledig aan voorbij en in andere gevallen krijgt de belastingplichtige volledig gelijk. Ook tussenwegen zijn denkbaar. De rechter zal daarbij steeds kijken naar alle feiten en omstandigheden van het geval.

Advies over inzage in stukken die betrekking hebben op de zaak

Als u het niet eens bent met een besluit van de Belastingdienst, dan zijn de op de zaak betrekking hebbende stukken in een procedure van groot belang. Die stukken maken het mogelijk een besluit te controleren en te bestrijden. Niet zelden is het enorm lastig om álle zaakstukken boven tafel te krijgen. Het is dan een kwestie van goed doorvragen en het nauwkeurig bestuderen van de wel verkregen stukken. Hebt u een lopend geschil met de Belastingdienst waarin u ondersteuning kunt gebruiken of hebt u andere vragen over een fiscale procedure? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.