Kennisgroepstandpunt over toepassing anoniementarief loonbelasting bij afwezigheid (vast) adres of woonplaats

De kennisgroep loonheffingen van de Belastingdienst heeft in november 2023 twee standpunten ingenomen over het anoniementarief. Het betreft situaties waarin de werkgever (inhoudingsplichtige) niet bekend is met een (vast) adres van de werknemer. Uit de standpunten komt naar voren dat de werkgever het anoniementarief moet toepassen als bij aanvang van de dienstbetrekking, geen sprake is van een (vast) adres. Indien de werknemer op dat moment wel, maar later niet meer een (vast) adres heeft, dan hoeft het anoniementarief niet vanaf dat moment te worden toegepast. In dit artikel ga ik nader in op deze beide standpunten. Op een hoofdlijnenparagraaf na wordt daarom niet ingegaan op het anoniementarief.

Het anoniementarief op hoofdlijnen

Werkgevers moeten van hun werknemers informatie verzamelen. Het gaat dan onder meer om de naam, het adres, de woonplaats en het BSN. Als de werkgever deze informatie niet (volledig) in bezit heeft bij aanvang van de dienstbetrekking, moet hij het zogenaamde anoniementarief toepassen. Dat betekent dat hij 52% loonbelasting in moet houden. Daarnaast geldt voor de heffing van premies niet het zogenaamde premieplafond. De werknemer kan de te veel ingehouden loonbelasting terugkrijgen in de inkomstenbelasting.

Aanleiding kennisgroepstandpunt anoniementarief en (vast) woonadres

De zaak die bij de kennisgroep komt te liggen, zit als volgt in elkaar. Een werkgever heeft een werknemer in dienst. Bij aanvang van de dienstbetrekking heeft de werkgever op de voorgeschreven wijze alle benodigde informatie, waaronder het adres en de woonplaats, verzameld. De werkgever hoeft het anoniementarief dan niet toe te passen. Op enig moment meldt de werknemer zich bij de werkgever. Hij heeft niet langer een vast woonadres en gaat in een camper wonen. Er is geen zicht op een soort vaste verblijfplaats. De werkgever vraagt zich af of hij vanaf dat moment het anoniementarief moet toepassen.

Kennisgroep over anoniementarief, adres en woonplaats

De kennisgroep schetst eerst het juridische kader. Uit eerdere jurisprudentie komt naar voren dat een tijdelijk adres niet als een (vast) woonadres geldt in de zin van het anoniementarief. Ook een postadres is onvoldoende, want daar woont de werknemer immers niet. De wettekst en de onderliggende uitvoeringsregeling bevatten de regels over termijnen. Daaruit leidt de kennisgroep af dat aan de eisen moet zijn voldaan op het moment dat de werkzaamheden aanvangen. De werkgever in de voorliggende zaak heeft aan al deze voorwaarden voldaan. De vraag is dan nog slechts of hij het anoniementarief moet gaan toepassen zodra hij weet dat de werknemer niet langer een (vast) woonadres heeft.

Toepassing anoniementarief bij werknemer die geen vast adres heeft bij indiensttreding

De kennisgroep is van mening dat bij indiensttreding moet zijn voldaan aan de voorwaarden uit de wet. Als de werknemer op dat moment geen (vast) woonadres heeft, moet het anoniementarief worden toegepast. Het enkele aanhouden van een postadres is onvoldoende, want daar woont de werknemer niet. Ook tijdelijke verblijfplaatsen, zo volgt uit de jurisprudentie, voldoen niet. Dit standpunt is eigenlijk niet meer dan een bevestiging van wat de praktijk al jaren weet en wat rechtstreeks uit de wet volgt.

Toepassing anoniementarief bij werknemer die tijdens het dienstverband zijn vaste adres opgeeft

In de voorliggende zaak ging het om een werknemer die bij indiensttreding een vast woonadres had. Tijdens het dienstverband heeft hij dit adres opgezegd en sindsdien is er geen vast woonadres meer. De kennisgroep is van mening dat de werkgever niet hoeft over te gaan tot toepassing van het anoniementarief. Op het doorslaggevende moment (bij aanvang van de werkzaamheden) is aan alle wettelijke vereisten voldaan. Een wijziging van het woonadres (of het verdwijnen daarvan) op een later moment, heeft geen invloed op de toepassing van het anoniementarief. Met name voor werkgevers is dit een welkom standpunt.

Advisering anoniementarief en loonheffingen

Toepassing van het anoniementarief is voor zowel werkgevers als werknemers een onwenselijke situatie. Daarom hebben beide partijen er belang bij dat voor aanvang van de werkzaamheden de juiste informatie is verzameld en bij de loonadministratie aanwezig is. Bij controles komt het voor dat de Belastingdienst controleert of dit op de juiste wijze heeft plaatsgevonden. Als dat niet het geval is, kan dat leiden tot forse naheffingsaanslagen met boeten. Soms terecht, soms (deel) ten onrechte. Wij adviseren werkgevers over alle zaken met betrekking tot de loonheffingen, waaronder (procedures over) toepassing van het anoniementarief. Hebt u hierover vragen? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met een van onze fiscalisten op.