Hoge Raad bepaalt dat ook vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen tot het begrip loon behoren

Op 4 april 2025 heeft de Hoge Raad een belangrijke uitspraak gedaan over het loonbegrip. In de zaak die voorlag ging het over de bijzondere regeling voor excessieve vertrekvergoedingen, maar het oordeel van de Hoge Raad heeft een veel grotere invloed. De Hoge Raad bepaalt namelijk dat tot het ‘algemene’ loonbegrip ook vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen behoren. Dit oordeel is daarmee van toepassing op alle regelingen in de loonbelasting waarin het begrip loon niet zelfstandig anders is gedefinieerd. Tot die regelingen behoort bijvoorbeeld ook de gebruikelijkloonregeling. In dit artikel behandel ik de zaak waar de Hoge Raad zich over boog en de wijze waarop hij tot zijn oordeel is gekomen over vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen en het begrip loon.

Einde dienstverband werknemer leidt tot mogelijk excessieve vertrekvergoeding

Het gaat in deze zaak om een werknemer die in 2013 in dienst treedt. Hij maakt deel uit van de Raad van Bestuur. In 2018 komt het dienstverband tot een einde en in dit jaar en in 2019 ontvangt hij vertrekvergoedingen. De werknemer kwalificeerde als ingekomen werknemer en de 30%-regeling is toegepast. De werkgever (de belanghebbende in deze zaak) heeft de Belastingdienst gevraagd om het formulier om aangifte te doen van een excessieve vertrekvergoeding. Bij het berekenen van de vertrekvergoeding heeft de werkgever de vergoedingen uit hoofde van de 30%-regeling meegenomen, ondanks dat deze onder de gerichte vrijstelling in de werkkostenregeling (WKR) vallen. In de bezwaarfase heeft de werkgever ook alle andere eindheffingsbestanddelen (vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen) aangegeven. De discussie gaat over de vraag of deze eindheffingsbestanddelen meetellen bij het bepalen van het loon voor de regeling rondom excessieve vertrekvergoedingen.

Standpunten belastingplichtige en de Belastingdienst

Volgens de belastingplichtige tellen de vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen niet mee voor de berekening van het loon voor de regeling excessieve vertrekvergoedingen. Dat dit grammaticaal uit de wet lijkt wel te volgen is niet doorslaggevend, omdat de wetgever met de invoering van de werkkostenregeling deze vergoedingen niet onder het loonbegrip heeft willen laten vallen. De Belastingdienst kijkt daar anders tegenaan. Hij geeft aan dat de eindheffingsbestanddelen wel onder het loonbegrip vallen. De invoering van de werkkostenregeling heeft geleid tot een verruiming van het loonbegrip en dat loonbegrip is nu leidend.

Rechtbank en hof geven werkgever gelijk over loonbegrip

Zowel de rechtbank als het gerechtshof hebben de werkgever in het gelijk gesteld. Volgens de rechtbank (2022) vielen gerichte vrijstellingen ten tijde van de invoering van de regels over excessieve vertrekvergoedingen buiten het loonbegrip. Dat veranderde met de invoering van de WKR. De wetgever heeft bij de invoering van de WKR echter niet expliciet bepaald dat deze eindheffingsbestanddelen wel onder het loonbegrip voor de regels over excessieve vertrekvergoedingen vallen. Daarom is van een uitbreiding volgens de rechter geen sprake en blijven de gerichte vrijstelling buiten het loonbegrip. Het gerechtshof onderschrijft dit oordeel en merkt nog op dat het wel tot het loonbegrip rekenen van de vergoedingen en verstrekkingen leidt tot een administratieve lastenverzwaring. Die uitkomst zou in strijd zijn met het doel dat met de invoering van de WKR is beoogd.

Hoge Raad (2025): vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen behoren tot het loonbegrip

De Hoge Raad zet een streep door de oordelen van de rechtbank en het hof. Hij geeft aan dat het loonbegrip niet afzonderlijk is gedefinieerd in de regels over excessieve vertrekvergoedingen. Dat betekent dat teruggevallen moet worden op het ‘algemene’ loonbegrip en daaronder valt alles wat uit het dienstverband wordt genoten, inclusief vergoedingen en verstrekkingen. Dat dit loonbegrip met de invoering van de werkkostenregeling (WKR) is gewijzigd, doet daaraan niet af. De aanwijzing van een vergoeding of verstrekking als eindheffingsbestanddeel voor de WKR doet niets af aan het feit dat wel sprake is van loon. Het is ook niet relevant dat de werkgever over dit loon geen loonbelasting heeft hoeven voldoen. Onder het algemene begrip loon vallen daarom ook vrijgestelde vergoedingen en verstrekkingen, zoals WKR-posten.

Deze uitleg van het ‘loonbegrip’ heeft mogelijk verstrekkende gevolgen

Deze zaak gaat over de pseudo-eindheffing bij excessieve vertrekvergoedingen. Dat is een regeling waar de meeste belastingplichtigen niet mee te maken krijgen. Het oordeel van de Hoge Raad is echter aanzienlijk breder toepasbaar en kan behoorlijke gevolgen hebben. De afdronk van dit arrest is namelijk dat elke regeling in de Wet LB waarin het loonbegrip niet nader is gedefinieerd, terugvalt op het algemene loonbegrip. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de gebruikelijkloonregeling.

Advies over het begrip loon en de gevolgen van dit arrest

De gevolgen van dit arrest zijn potentieel groot. Het is te verwachten dat de wetgever met reparatiewetgeving komt, maar tot op heden is er nog niets aangekondigd. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.