Stel een vraag
Woo-verzoek over btw op vergoeding en succes fee van M&A-adviseur
Herstructurering en overnameNieuws kopieer en deel Naar kennisbank

Woo-verzoek over btw op vergoeding en succes fee van M&A-adviseur

  • Publicatiedatum 11 dec 2024
  • Aanpassingsdatum 14 dec 2024
  • Leestijd 7 min

Bemiddeling bij aandelentransacties is vrijgesteld van btw. Dat staat in de wet. In de praktijk ontstaat hierover regelmatig discussie. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vraag wat precies bemiddeling is en wat de regels zijn bij dienstverlening die breder is dan alleen bemiddeling. Deze vraag leeft in het bijzonder bij M&A-kantoren die verkopers begeleiden bij het verkopen van (aandelen in) de onderneming. Regelmatig rijst de vraag of er btw in rekening gebracht moet worden op de succes fee. Naar aanleiding van een door ons kantoor ingediend verzoek op grond van de Wet open overheid is hierover meer bekend geworden. In dit artikel behandel ik een aantal achtergronden (over bemiddeling en rechtspraak) en daarna ga ik in op de openbaar gemaakte documenten over btw op de succes fee van de M&A-adviseur. Tot veel meer zekerheid leidt dit helaas niet.

Achtergrond: bemiddeling bij aandelentransacties is btw-vrijgesteld

In de wet staat dat bemiddeling bij aandelentransacties is vrijgesteld van btw. Uit het arrest CSC komt naar voren dat bemiddeling een activiteit is die tot doel heeft het nodige te doen opdat twee partijen een contract sluiten, zonder dat de bemiddelaar een eigen belang heeft bij de inhoud van het contract. De partij die bemiddelt ontvangt voor de bemiddeling een afzonderlijke vergoeding. In 2022 oordeelde de rechtbank Den Haag in een zaak waarin onder andere de vraag centraal stond of sprake was van btw-vrijgestelde bemiddeling. De rechtbank meende dat alle werkzaamheden gericht waren op het bij elkaar brengen van partijen met het oog op de verkoop. Voor alle andere diensten werden externe partijen ingeschakeld. De rechtbank oordeelt dat in die situatie sprake is van btw-vrijgestelde bemiddeling. Over de vergoeding, inclusief succes fee, is geen btw verschuldigd. Tegen deze uitspraak is geen hoger beroep ingesteld.

Bemiddeling bij verkoop van aandelen, succes fee en btw

In de praktijk werken veel M&A-adviseurs/corporate finance adviseurs op basis van twee vergoedingen: de vaste vergoeding en de succes fee. De vaste vergoeding is ongeacht het resultaat van de samenwerking verschuldigd. De succes fee alleen na een geslaagd traject. Deze is vaak gerelateerd aan de uitkomst. Aangezien het in de praktijk meestal om aanzienlijke bedragen gaat, is het niet vreemd dat hierover veel discussie ontstaat. Een bekend (en belangrijk) arrest hierbij is het arrest DTZ Zadelhoff. In dit arrest ging het om de kwalificatie van de prestatie van DTZ Zadelhoff. Die prestatie bestond uit het zoeken tegen een vergoeding van gegadigden voor een aandelenkoop. Het zoeken van een koper is een prestatie die valt onder bemiddeling. Er was sprake van een btw-vrijgestelde prestatie. Een verschil met hedendaagse M&A-adviseurs lijkt te zijn dat DTZ Zadelhoff een veel beperkter scala aan diensten aanbood. 

Kwalificatie van de bemiddelingsdienst voor de btw

Uit de openbaar gemaakte informatie komt naar voren dat eerst gekeken moet worden naar de verleende diensten. Een verslag uit 2017 schetst een beeld van mogelijke dienstverlening, die bestaat uit vele elementen. Eenzelfde overzicht is onderdeel van een verslag uit 2018. Het is van belang om eerst vast te stellen of sprake is van één prestatie, of van allerlei kleinere, zelfstandige prestaties. Er is sprake van één prestatie wanneer twee of meer elementen zo nauw met elkaar verbonden zijn dat ze als één geheel beschouwd moeten worden. Vaak wordt daarbij gekeken vanuit het oogpunt van de zogenaamde ‘modale consument’. Van één prestatie is ook sprake als een element bijkomstig is aan het hoofdelement. 

Overeenkomst met M&A-adviseur als basis voor bepalen btw-regime

Zoals hiervoor beschreven moet per situatie worden bepaald of sprake is van een of meer prestaties. Dit volgt ook uit de openbaar gemaakte stukken. Duidelijk is dat de dienstverlening van de meeste M&A-adviseurs diverse elementen bevat. Het gaat dan niet alleen om bemiddeling, maar ook om advies, begeleiding en procesmanagement. De kern is – volgens de stukken – steeds dat de verkoper ondersteuning wenst bij de verkoop. Binnen het geheel aan werkzaamheden (elementen) is geen sprake van een element dat zodanig overheerst, dat de rest bijkomstig is. Het is de klant (de verkoper) vaak te doen om het geheel aan dienstverlening. Daarom is veelal sprake van één prestatie. Daarna is het zaak om die prestatie te duiden. Is sprake van bemiddeling (vrijgesteld) of juist niet?

2017: M&A-adviseur die één prestatie levert, bemiddelt niet per se voor de btw

Als duidelijk is hoeveel prestaties worden geleverd, moeten de prestaties geduid worden. Alleen als sprake is van bemiddeling bij de verkoop van de aandelen, is sprake van een btw-vrijgestelde prestatie. Om dit vast te kunnen stellen, kijk je naar de aard van de prestatie en het doel van de dienstverlening. De aard van de prestatie kan bestaan uit het ondersteunen, begeleiden, adviseren en bijstaan in de voorbereiding en uitvoering en optimaliseren van een mogelijke verkoop. Daarmee is het doel en de essentiële factor niet het samenbrengen van koper en verkoper. Het is een (veel) complexer geheel waarvan de deal slechts het sluitstuk is. Dat betekent dat nu de prestatie niet als bemiddeling kwalificeert, sprake is van een prestatie waarop btw in rekening gebracht moet worden. Dat geldt dan ook voor de succes fee.

2018: M&A-adviseur die één prestatie levert, is voor de btw bezig met bemiddeling

De richtlijnen uit een richtinggevend memo uit 2018 tonen een andere benadering. Het uitgangspunt van één pakket aan diensten is hetzelfde. Dan volgt echter een grote afwijking. Omdat de adviseur zijn (vaak omvangrijke) succes fee slechts kan incasseren bij een verkoop, is het aannemelijk dat diensten met dit oogmerk worden aangeboden. In dit geval is het bij elkaar brengen van koper en verkoper en het realiseren van de transactie de hoofddienst. Daarin gaat de rest van de dienstverlening op. Een bijkomende indicator hiervoor is de afspraak dat de succes fee ook in rekening wordt gebracht bij een tussentijds einde aan de opdracht, gevolgd door een latere aandelentransactie. Dit betekent namelijk dat de verkoper het realiseren van de verkoop ook als voornaamste doel ziet. De dienstverlening valt dan onder bemiddeling en is btw-vrijgesteld. Adviseurs die hun dienstverlening daadwerkelijk opknippen en onderdelen afzonderlijk in rekening brengen, lijken per element te mogen beoordelen.

Corporate finance en het belang van goede overeenkomsten

Bij het beoordelen van de dienstverlening zijn de contracten het startpunt. Dit is alleen anders als het contract totaal niet overeenkomt met de werkelijke gang van zaken. Het is daarom belangrijk dat adviseurs duidelijk vastleggen wat hun dienstverlening behelst en wat zij allemaal wel of niet gaan doen. Uit de overeenkomsten die ten grondslag lagen aan de openbaar gemaakte adviestukken, bleek dat sprake was van een veelheid aan diensten. In de stukken uit 2017 leidt dat tot de slotsom dat de bemiddelingsdiensten niet essentieel zijn. De lijn uit 2018 is wezenlijk anders, net als de uitkomst. Op grond van de lijn uit 2017 is de gehele dienst btw-belast en op grond van de lijn uit 2018 btw-vrijgesteld. De eventuele succes fee die de M&A-adviseur in rekening brengt, lopen voor de btw hierin mee.

Het belang van btw-belaste prestaties voor de M&A-praktijk

Veel dienstverleners in de M&A-sector werken met managementstructuren. Er is tussen de diverse vennootschappen veelal geen sprake van een fiscale eenheid omzetbelasting. De btw op bijvoorbeeld managementvergoedingen is in mindere mate aftrekbaar als er btw-vrijgestelde prestaties worden verricht. Dit heeft tot enige zorg in de markt geleid. Ook andere geldstromen, zoals huuropbrengsten en de btw-aftrek op algemene kosten, worden geraakt door een verminderd aftrekrecht. Zowel in de stukken uit 2017 als in de stukken uit 2018, volgt dat maatwerk geboden is. Op basis van de overeenkomsten kan een goede inschatting worden gemaakt van de gevolgen voor de heffing van btw. Dit lijkt voor M&A-kantoren het moment om op basis van de beschikbare informatie, actie te ondernemen.

Btw en succes fee: grijs gebied M&A-adviseur wordt niet ineens wit

Hoewel de openbaar gemaakte stukken een helder toetsingskader schetsen, is van duidelijkheid nog (lang) geen sprake. Het voornaamste probleem ligt in het identificeren van de geleverde prestatie. Is dat bemiddeling of niet? Het lijkt erop dat het van belang is of het bij elkaar brengen van koper en verkoper de hoofddienst is (essentieel) of een van de bijkomende elementen van de totale dienstverlening is. Hierover kan (en wordt) verschillend gedacht. De door M&A-adviseurs in rekening gebrachte succes fee is vaak van aanzienlijke omvang en een juiste btw-behandeling is dan van groot belang. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.

Civra-Hoge-resolutie-voor-afdruk-zonder-logo-in-Adobe-93-scaled-aspect-ratio-200-200

Fiscale vraag?

Hebt u een fiscale vraag of deskundig fiscaal advies nodig? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op via onderstaand formulier.

"*" geeft vereiste velden aan

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Kennisbank. Lees ook artikelen over: