
Verteerkosten ondernemer tijdens zakelijk verblijf kwalificeren als gemengde kosten voor de inkomstenbelasting
- Publicatiedatum 12 dec 2024
- Aanpassingsdatum 14 dec 2024
- Leestijd 5 min
Ondernemers mogen zakelijke kosten in aftrek brengen. Dit uitgangspunt is vrijwel alle ondernemers bekend. Soms ontstaat met de Belastingdienst een discussie over de vraag of bepaalde kosten wel als zakelijke kosten kwalificeren. Dat overkwam ook een consultant die zijn verteerkosten (maaltijden) tijdens verblijven buiten zijn woonplaats aanmerkte als zakelijke kosten. Volgens de Belastingdienst kwalificeren dergelijke verteerkosten voor de ondernemer niet als zakelijk, omdat eten een levensbehoefte is die losstaat van zakelijke doelen. Op 18 oktober 2024 heeft de Hoge Raad in deze zaak geoordeeld dat dit type verteerkosten voor de ondernemer als zakelijk kunnen kwalificeren. Dit artikel behandelt deze uitspraak van de Hoge Raad.
Ondernemer merkt verteerkosten bij verblijf buiten woonplaats als zakelijk aan
De belastingplichtige in deze zaak heeft een eenmanszaak en woont in Limburg. In 2014 heeft hij een klus in Amsterdam. Hij huurt daar voor een periode van zes maanden een studio. In 2015 neemt hij een klus aan in Tilburg. Ook daar huurt hij een verblijfruimte. Tijdens deze verblijfperioden maakt de ondernemer kosten voor maaltijden (ontbijt, lunch en diner), zogenaamde verteerkosten. Deze kosten maakt hij met name voor afhaalmaaltijden en diners buiten de deur. Er is zelden sprake van zelf koken. Volgens de ondernemer is de tijd die hij bespaart door niet zelf te koken, nodig voor het (beter) kunnen uitvoeren van de werkzaamheden. Hij merkt de verteerkosten als zakelijke kosten aan. Op de kosten past hij de regels inzake beperkt aftrekbare (gemengde) kosten toe. De Belastingdienst is het daarmee oneens. De inspecteur meent dat er geen sprake is van zakelijke kosten en corrigeert de aangifte. Een procedure volgt.
Kwalificatie verteerkosten als zakelijke kosten en zienswijze Belastingdienst
Het gaat in deze zaak om de vraag of de verteerkosten die de ondernemer heeft opgevoerd, zakelijk zijn. Volgens de Belastingdienst is dat niet het geval, omdat eten een primaire levensbehoefte is. Daardoor zijn de gemaakte kosten privéuitgaven. Dat de kosten gemaakt tijdens zakelijke verblijven, doet daar volgens de inspecteur niet aan af. Dit soort verteerkosten zijn alleen zakelijke kosten als er een rechtstreeks zakelijk motief bestaat, zoals een diner met een zakenrelatie. De belastingplichtige kijkt (uiteraard) anders tegen de zaak aan. Hij meent dat de kosten zakelijk zijn, omdat deze noodzakelijk waren tijdens het zakelijke verblijf. Ook is het zo dat diezelfde kosten, als die waren gemaakt voor werknemers, wel aftrekbaar waren geweest.
Rechtbank en hof kwalificeren verteerkosten ondernemer als privé-uitgaven
In 2021 doet de rechtbank uitspraak in deze zaak. De rechtbank oordeelt dat de verteerkosten geen zakelijke kosten zijn. Dat de verblijfskosten zakelijk zijn, betekent niet dat de verteerkosten dat ook zijn. De verblijfskosten horen bij het verrichten van werkzaamheden op een andere locatie, maar de noodzaak tot eten is er altijd. Er is daarom sprake van een overheersend privékarakter. De vergelijking met een werknemer gaat niet op, omdat verteerkosten van werknemers volgen uit de plicht van de werkgever tot het vergoeden van dergelijke kosten op grond van een contractuele relatie. Het hof komt tot hetzelfde oordeel en voegt daaraan toe dat de keuze van de ondernemer om niet zelf te komen, een keuze is om het leven op een bepaalde wijze in te richten. Een dergelijke keuze komt voort uit overwegend persoonlijke motieven.
Hoge Raad (2024) geeft hoofdregels over gemengde kosten weer
Tot slot dient de Hoge Raad zich over deze zaak te buigen. Hij geeft eerst de hoofdregel weer. De kosten die de ondernemer maakt met het oog op de zakelijke belangen van de onderneming, mogen bij het bepalen van de winst in aanmerking komen. Als vaststaat dat kosten zijn gemaakt met het oog op de zakelijke belangen, zijn deze aftrekbaar. Een uitzondering geldt als de kosten uitsluitend zijn gemaakt ter bevrediging van de persoonlijke behoeften van de ondernemer en een zakelijk karakter ontbreekt. Bepaalde kosten, zoals verteerkosten, kunnen zowel zakelijke als persoonlijke belangen dienen. Er is dan sprake van gemengde kosten. Voor deze kosten geldt een aftrekbeperking. Als gevolg van het toepassen van deze aftrekbeperking hoeft geen rekening te worden gehouden met overige privébesparingen. Het is de rechter toegestaan om de werkelijke aard van gemaakte kosten te onderzoeken.
Hoge Raad (2024) over het zakelijk karakter van de verteerkosten van de ondernemer
De Hoge Raad oordeelt dat het gerechtshof een onjuiste rechtsopvatting heeft gehanteerd. Het hof heeft geoordeeld dat bij de verteerkosten sprake is van een overheersend privékarakter vanwege de noodzaak tot eten en drinken. Volgens de Hoge Raad is dit onjuist, omdat de enkele noodzaak tot eten en drinken niet meebrengt dat de verteerkosten geheel uitsluitend zijn gemaakt ter bevrediging van de persoonlijke behoeften van de ondernemer. Nu het verblijf als zakelijk kwalificeert, moet worden aangenomen dat ook de verteerkosten tijdens het verblijf zijn gemaakt met het oog op zakelijke belangen. Dat is alleen anders als het beloop van de kosten uitsluitend in de privésfeer ligt. Het enkele feit dat niet zelf is gekookt (en daardoor iets hogere kosten zijn gemaakt), is daarvoor onvoldoende. De Hoge Raad oordeelt dat sprake is van gemengde kosten en dat de belastingplichtige deze terecht als zakelijk heeft aangemerkt en dat terecht de aftrekbeperking is toegepast.
Onderscheid zakelijke kosten en privékosten
In de praktijk komt onduidelijkheid over de (mate van) aftrekbeperkingen in de winstsfeer regelmatig aan de orde. Het is een onderwerp waar de Belastingdienst bij ondernemers ook regelmatig op controleert. Het is daarom van belang om dit onderwerp de aandacht te geven die het verdient. Dat de Hoge Raad de regels omtrent gemengde kosten nog eens duidelijk op de kaart zet (en deels nader invult) is in dat opzicht nuttig voor de praktijk. Hebt u vragen over dit onderwerp? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op.
Bronnen:
- Hoge Raad 18 oktober 2024, ECLI:NL:HR:2024:1472 (Over zakelijk karakter van verteerkosten ondernemer tijdens zakelijk verblijf).
- Gerechtshof Den Haag 22 maart 2022, ECLI:NL:GHDHA:2022:513 (Hof merkt verteerkosten ondernemer aan als privékosten).
- Rechtbank Zeeland-West-Brabant 3 juni 2021, ECLI:NL:RBZWB:2021:2724 (Rechtbank merkt maaltijdkosten ondernemer aan als privékosten).
Meer over dit thema:
- Aftrekbeperking gemengde kosten in de inkomstenbelasting ook van toepassing als loon via werkkostenregeling (WKR) onbelast is.
- Belastingdienst weigerde ten onrechte gerichte vrijstelling voor gezonde maaltijd als arbovoorziening in de loonbelasting.
- Maaltijden en consumpties onder de werkkostenregeling.
Fiscale vraag?
Hebt u een fiscale vraag of deskundig fiscaal advies nodig? Neem dan gerust eens vrijblijvend contact met ons op via onderstaand formulier.
"*" geeft vereiste velden aan