De fiscale oudedagsreserve (FOR) is een faciliteit voor ondernemers in de inkomstenbelasting. Met de FOR kunnen IB-ondernemers, die zich vaak niet kunnen aanmelden voor een pensioenregeling, vermogen voor de oude dag sparen en dit vermogen tegelijkertijd (blijven) aanspreken voor ondernemingsdoeleinden. Het grote nadeel is dat de FOR niet is afgestort bij een kwalificerende verzekeraar. Dat betekent dat er geen zekerheid bestaat over de aanwezigheid van de FOR-gelden op het moment van pensionering. In de praktijk leidt dat regelmatig tot schrijnende situaties. In het Belastingplan 2023 is de afschaffing van de fiscale oudedagsreserve (de FOR) opgenomen. Deze afschaffing vindt plaats per 1 januari 2023. In dit artikel meer informatie over de FOR en de afschaffing.
Wat is de fiscale oudedagsreserve (FOR)?
De FOR is de mogelijkheid voor IB-ondernemers om fiscaal vriendelijk geld te reserveren voor de oude dag. Tegelijkertijd maakt de FOR het mogelijk om deze gelden tot de pensionering aan te wenden in de onderneming. Daarmee is ook het risico gegeven: het is vaak zo dat lang niet alle gereserveerde gelden daadwerkelijk aanwezig zijn. Niet alle ondernemers in de inkomstenbelasting kunnen gebruikmaken van de FOR. Vereist is dat sprake is van:
- Een ondernemer;
- Die voldoet aan her urencriterium;
- Die nog niet de AOW-leeftijd heeft bereikt op 1 januari van het jaar dat het betreft.
Ondernemers mogen niet onbeperkt geld stoppen in de FOR. De maximale toevoeging bedraagt op dit moment de laagste van de volgende twee bedragen:
- 9,44% van de genoten winst na diverse aanpassingen, met een maximum van € 9.218;
- Het bedrag waarmee het ondernemingsvermogen bij het eind van het jaar meer bedraagt dan de FOR aan het begin van het jaar.
Waarom wordt de FOR afgeschaft?
Het kabinet komt met een nieuwe Pensioenwet. Daarnaast is het zo dat de Raad van State over de FOR al aangaf dat het vaak voorkomt dat deze uiteindelijk niet voorziet in een oudedagsreserve. De Raad gaf als advies om de FOR af te schaffen. Nu als gevolg van de nieuwe Pensioenwet er meer ruimte komt om op andere wijze te voorzien in oudedagsvoorzieningen, acht het kabinet het moment daar om de afschaffing van de FOR door te zetten. Toevoegingen aan de FOR zijn papieren handelingen. Ondernemers hoeven niet daadwerkelijk geld te storten. Dat maakt dat op het moment van uitkeren, vaak onvoldoende geld aanwezig is om in de opgebouwde FOR te voorzien. De FOR dient daarmee (te) vaak niet het doel waarvoor deze is bedoeld.
Hoe werkt de afschaffing van de FOR voor bestaande situaties?
Vanaf 2023 is het niet meer mogelijk om fiscaal gefaciliteerd een FOR op te bouwen. Er zijn echter zeer veel ondernemers die een FOR op de balans hebben staan. Deze reeds opgebouwd oudedagsreserves mogen op basis van de huidige regels worden afgewikkeld. Veel van de huidige bepalingen blijven voor de bestaande FOR onverkort van toepassing. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid om, in het kader van de ontbinding van een huwelijksgemeenschap, de FOR door te schuiven. Ook blijven veel van de gunstige regels die gelden bij overlijden van de ondernemer, gelden.
Geen gunstige vrijvalregeling zoals bij pensioen in eigen beheer
Het kabinet is niet voornemens om met een gunstige vrijval regeling te komen. De DGA met een pensioen in eigen beheer kon bij de afschaffing hiervan, met korting zijn pensioen afkopen. De wetgever ziet nu geen noodzaak voor een dergelijke regeling. De FOR kan worden bevroren zonder dat zich waarderingsproblematiek voordoet, zo is het argument. Het betreft namelijk geen pensioenaanspraak, maar een fiscale reserve. Hier rust dan ook geen dividendklem op. Het vrijstellen van een deel van de vrijvalwinst van de FOR, is daarom niet aan de orde. Het kabinet gaat wel kijken naar mogelijkheden om de FOR vrijwillig vrij te laten vallen in de winst.
Afschaffing FOR en pensioenvoorziening ondernemer
Met de afschaffing van de fiscale oudedagsreserve, de FOR, moeten ondernemers in de inkomstenbelasting op zoek naar andere manieren om fiscaal vriendelijk voor hun oude dag te sparen. Die mogelijkheden zijn er overigens wel. Nu is pensioen geen hip onderwerp en wachten ondernemers vaak (te) lang met het nemen van actie op dit gebied. Juist met de afschaffing van de FOR voor de deur, is dit het moment om met uw administrateur of fiscaal-jurist het gesprek aan te gaan over uw oudedagsvoorziening. Hebt u vragen of wenst u ondersteuning? Neem dan gerust eens contact op.
Bronnen:
Belastingplan 2023 – Memorie van Toelichting
Belastingplan 2023 – Nota naar aanleiding van verslag
Lees ook onze artikelen over:
Doteren aan FOR in 2023 bij een gebroken boekjaar
Versnelde afbouw zelfstandigenaftrek 2023
Afschaffing middelingsregeling